عوامل بوم شناختی موثر بر پراکنش گونه Agropyron libanoticum Hack. ex Kneuk. (مطالعه موردی: مراتع بالادست سد امیرکبیر، استان البرز)

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه پراکنش گونه Agropyron libanoticum Hack. ex Kneuck. با عوامل پستی و بلندی، اقلیم و خاک در مراتع بالادست سد امیرکبیر کرج انجام شد. برای این منظور نمونه برداری در 35 واحد یا سیمای منظر انجام شد. در هر مکان، ده پلات یک متر مربعی در طول خط نمونه برداری 100 متری مستقر و حضور و عدم حضور گونه ثبت شد. علاوه بر این تاج پوشش و تراکم گونه به همراه عمق خاک، سنگ و سنگریزه و پوشش تاجی کل ثبت شد. 35 نمونه خاک از عمق 0-30 سانتی متری سطح خاک برداشت و خصوصیات رس، لوم و شن، فسفر و ماده آلی در آزمایشگاه اندازه گیری شد. از نقشه های توپوگرافی، مدل رقومی ارتفاع تهیه شد و از آن نقشه ارتفاع، شیب، جهت جغرافیایی تهیه و پس از استخراج گرایادن بارندگی و دما، نقشه این پارامترها هم تهیه و مقادیر این عوامل برای هر یک از مکان ها مشخص شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون t مستقل برای مقایسه مکان های با حضور و عدم حضور گونه، روش تجزیه خوشه ایبرای گروه بندی مکان ها بر اساس عوامل محیطی و آنالیز تشخیص برای تعیین درجه اهمیت متغیرهای اندازه گیری شده انجام شد. نتایج آزمون t نشان داد که متغیرهای ارتفاع، بارندگی و میانگین دما (01/0p<) و سنگ و سنگریزه و ماده آلی (05/0p<) در مکان های حضور و عدم حضور گونه تفاوت معنی داری داشتند. با توجه به نتایج حاصل از تجزیه خوشه ایگونه A. libanoticum به ارتفاع 1850 تا 2600 متر، بارش 500 تا 680 میلی متر و دمای 7 تا 11 درجه سانتی گراد سازگاری بیشتری داشت. این گیاه خاک هایی با بافت متوسط و عمق کمتر همراه با سنگریزه را بیشتر می پسندد. ماده آلی 5/0 تا 1 درصد و فسفر 5/3 تا 5/5 پی پی ام شرایط بهتری را برای رویش این گونه فراهم می کند. نتایج آنالیز تشخیص نشان داد با توجه به درجه اهمیت به ترتیب بارندگی، ارتفاع، دمای میانگین، شیب، خاک لومی، جهات جغرافیایی، سنگریزه، فسفر، رس، عمق خاک، تاج پوشش کل، ماده آلی و شن از عوامل تاثیرگذار در انتشار این گونه در مکان های مورد مطالعه هستند. با توجه به نتایج به دست آمده این گونه مناسب کشت در مراتع کوهستانی با شیب های تند و خاک های کم عمق می باشد.