تحلیل توسعه یافتگی شهرستان های استان یزد از دیدگاه بیابان زدایی با کاربرد مدل تاپسیس

بیابان زایی معضلی جهانی بوده و بیشتر کشورهای خشک و نیمه خشک جهان از جمله ایران با این پدیده مواجه هستند. بیابان زایی محدودیت های بسیاری از لحاظ کشاورزی، تامین مواد غذایی، پرورش دام، توسعه صنعت و ارایه هزینه های خدماتی ایجاد می نماید. این پدیده فرایندی است که به تدریج توسعه و تشدید یافته و هزینه های اصلاح آن به شکل تصاعدی افزایش می یابد. بنابراین، توسعه همه جانبه و متعادل فعالیت های بیابان زدایی بین مناطق مختلف از ضروریت های امر و شرط لازم دستیابی به موفقیت در کنترل و کاهش آثار این پدیده است. از این رو شناخت و تجزیه و تحلیل وضع موجود نواحی مختلف از دیدگاه بیابان زدایی نخستین گام در فرایند توسعه پایدار منطقه ای و مبنای سیاست های بودجه بندی، نیروی انسانی و غیره را تشکیل می دهد. از طرفی ضعف روش های اندازه گیری سنتی عملکرد، نیاز به ارایه روش های نوین و کمی را ایجاب می کند. در این پژوهش به منظور تحلیل توسعه یافتگی مناطق از دیدگاه بیابان زدایی در ابتدا با استفاده از روش آنتروپی شانون اوزان شاخص ها برآورد و سپس با کاربرد مدل تاپسیس اقدام به تعیین میزان توسعه یافتگی واحدها شد. نتایج حاصله نشان داد که شهرستان های اردکان و بافق به ترتیب با نزدیکی نسبی 5250/0 و 5124/0 از راه حل ایده آل بیابان زدایی از نظر مجموع شاخص ها در وضعیت بسیار توسعه یافته و شهرستان های یزد، تفت و مهریز مشترکا با نزدیکی نسبی صفر از راه حل ایده آل در وضعیت بسیار محروم می باشند. در نهایت پیشنهاد شد که در فرایند بودجه بندی و برنامه ریزی توسعه آتی شهرستان ها از لحاظ بیابان زدایی، نتایج و رتبه بندی به دست آمده مورد توجه قرار گیرد.