مبانی فکری نهضت آزادی در حوزه دین و سیاست؛ با تاکید بر اندیشه مهندس بازرگان

با ایجاد فضای باز سیاسی پس از شهریور 1320 جریان ها و گروه های مختلفی با تمسک به اندیشه دینی و تلفیق آن با دستاوردهای غربی، به ارائه اندیشه نوین دینی پرداختند که بیشتر این اندیشه ها وامدار تفکرات غرب گرایانه بودند. از جمله این جریان ها، نهضت آزادی به رهبری مهندس بازرگان بود. پژوهش حاضر با کالبد شکافی نگاه معرفت شناختی نهضت آزادی به دین و سیاست، نقطه گسست این جریان را از اسلام ناب محمدی در زیربنایی ترین مقولات نظری جستجو می کند. بر این اساس، مسئله اصلی این تحقیق، بررسی مبانی فکری نهضت آزادی در حوزه اندیشه دینی است. در واقع تبیین دقیق و نقد کامل اسلام گرایی از دیدگاه نهضت آزادی با محوریت اندیشه بازرگان مورد توجه است که پژوهش حاضر را از سایر نوشته ها در این زمینه متمایز می کند.
به نظر می رسد وجود اندیشه های التقاطی در جامعه اسلامی، منجر به ایجاد چالش های ایدئولوژیکی شده است که پرداختن به چنین موضوعاتی حائز اهمیت می گردد. یافته های تحقیق حاکی از آن است که نهضت آزادی با محدود ساختن گستره نگاه دینی خود بر تجربه بشری و عقل ابزاری و محروم نمودن خود از معارف خطا ناپذیر وحی، به دامان ایدئولوژی های غربی افتاده و به جهت تاکید مفرط در بهره گیری از آموزه های سیانتیستی و پوزیتیویستی، مبانی دین را به محاق می برد و در نهایت در وادی سکولاریسم و لیبرالیسم به دین حداقلی بسنده می نماید.
رویکرد روش شناسانه تحقیق، تبیین و تحلیل محتوای کیفی است که بر اساس آن، آثار مربوط به این جریان، به ویژه مهندس بازرگان به عنوان ایدئولوگ نهضت آزادی مورد تحلیل قرار می گیرد.