مدل سازی کمی ارتفاع و فاصله بین تپه های ماسه ای با استفاده از مطالعات ژئومرفومتریک در بیابان های داخلی ایران

باد به عنوان عامل اصلی در تخریب و فرسایش مناطق خشک و نیمه خشک می باشد که برای جلوگیری از اثرات تخریبی آن باید شناخت کافی از ویژگی بادهای منطقه حاصل گردد. هدف اصلی این تحقیق، وضعیت فرسایندگی باد و میزان حمل ماسه در منطقه مورد مطالعه می‏ ‏باشد. جهت بررسی از داده‏ ‏های بادسنجی 8 ایستگاه سینوپتیک حاشیه دریاچه ارومیه با دوره آماری موجود مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. گلبادهای سالانه منطقه نشان داد که به رغم تغییرات زمانی و مکانی بسیار زیاد باد در حاشیه این دریاچه، عمده بادهای غالب از سمت شرق و سپس از غرب می‏ ‏وزد. گل توفان‏ ‏های سالانه نشان داد که بادهای فرساینده عمدتا دارای جهات جنوب و جنوب غربی است که این بادها در فصول تابستان و بهار به صورت یک طرفه و در فصول پاییز و زمستان به صورت چند جهته می‏ ‏وزند. به منظور محاسبه توان حمل ماسه با استفاده از رابطه فرای برگر و دین، منطقه مورد مطالعه از نظر قدرت فرسایش باد در کلاس کم تا متوسط قرار گرفته است و جهت نهایی حمل ماسه عمدتا به سمت شمال شرقی است که براساس معادله لتو-لتو دبی (شار) حمل ماسه بین 05/0 تا 73/2 تن بر متر درسال محاسبه شد. همچنین با استفاده از معادله تسوار، شاخص تحرک تپه‏ ‏های ماسه‏ ‏ای برای تمام ایستگاه ها کمتر از 1 شد که نشان دهنده غیر فعال بودن اشکال تراکمی ماسه است. ولی چون پوشش گیاهی بسیار کمی بر روی آنها مستقر شده است میتوان نقش عامل انسانی (بویژه چرای دام و لگد کوبی احشام) و شوری بیش از حد تپه ها را در آن مهم دانست.