عدول از تعادل زیبا شناختی در ترجمه شهیدی از نهج البلاغه (بررسی موردی تشبیه و استعاره)

انتقال آرایه های بیانی و تصویرپردازی های ادبی متن مبدا یکی از چالش های ترجمه است که در ترجمه متون ادبی به ویژه متون مقدسی که در زمره شاهکارهای ادبی قرار گرفته، به وضوح نمود می یابد. صنعت پردازی های ادبی از شاخصه های سبک ساز متن ادبی به شمار می روند که می بایست مانند پیام و فحوای متن در زبان مقصد انعکاس یابند و زمینه برقراری تعادل بیانی یا به عبارت دیگر تعادل زیباشناختی را بین متن مبدا و مقصد فراهم آورند. با وجود آن که تغییر یا نادیده گرفتن الگوهای بیانی، گوشه ای از پیام صاحب اثر و ماهیت تاثیر ادبی متن را تحت تاثیر قرار می دهد، ولی تفاوت نقش گفتمانی و ارزش ارتباطی متن مبدا و مقصد، مترجم را ناگزیر، برای برقراری تعادل زیباشناختی به تغییر و تعدیل رهنمون می سازد. البته همه تغییراتی که در ضمن ترجمه صورت می پذیرد، پذیرفتنی و در راستای تعادل زیباشناختی نیست بلکه گاهی مترجم با به کارگیری برخی از استراتژی های تغییر، درجه تفسیرپذیری متن مقصد را تغییر داده و از حالت تعادل خارج می سازد. بر این اساس در پژوهش حاضر، ترجمه سید جعفر شهیدی به دلیل توجه ویژه مترجم به انتقال سبک ادبی نهج البلاغه برگزیده شده و با تکیه بر روش توصیفی تحلیلی، گوشه ای از تغییراتی که در برگردان دو آرایه سبک ساز تشبیه و استعاره، به عدول از تعادل زیباشناختی انجامیده، به تصویر کشیده شده است. مهم ترین یافته این پژوهش بیانگر آن است که شهیدی در برگردان آرایه تشبیه و استعاره، در مواردی از تغییراتی چون حذف، افزایش و نیز تبدیل و جایگزینی مولفه های تصویری بهره برده که مغایر با اصل تعادل زیباشناختی است و تصویرپردازی های ادبی متن مبدا را به درستی منتقل نکرده است.