قیاس تلازم در قرآن کریم

پیام:
نوع مقاله:
مقاله پژوهشی/اصیل (دارای رتبه معتبر)
چکیده:
قیاسی که کبرای آن شرطیه متصله باشد قیاس تلازم نامیده می شود. این قیاس در دو حالت «وضع مقدم» و «رفع تالی» ، منتج و در سایر اشکال عقیم است. قیاس های تلازم ذکر شده در قرآن کریم چند حالت دارد: گاهی شرایط عمومی و اختصاصی قیاس تلازم در آنها کاملا رعایت شده است اما به علت وضوح، برخی مقدمات یا نتایج آنها ذکر نشده و قیاس اصطلاحا مضمر و مرخم است؛ اما گاهی ظاهرا شرایط اختصاصی قیاس تلازم در آنها رعایت نشده و از «رفع مقدم» و «وضع تالی» نتیجه گیری شده است.
در این پژوهش به بررسی برخی از مهم ترین قیاس های تلازم در قران کریم پرداخته شده و در مواردی که ظاهرا شرایط اختصاصی قیاس تلازم رعایت نشده است، علت آن بررسی و با استفاده از محتوای قرآن کریم و قواعد کلی استدلال؛ مانند «تلازم شرطیات» ، این قیاس ها به قیاس های معتبر، موول و اثبات شده است که قران کریم که کتاب هدایت انسان است و او را به اندیشیدن دعوت می کند، با زبان انسان نازل شده و قواعد کلی اندیشه و تفکر در آن رعایت شده است.
نتیجه گیری
از آن چه در این تحقیق گفته شد، نتایج زیر به دست می آید:1. قرآن کریم که انسان را به اندیشیدن و تدبر در ایات خود دعوت می کند، قواعد و شرایط اندیشیدن را رعایت کرده است.
2. از مطالعه در آیات قرآن کریم به این نتیجه می رسیم که برخی از استدلال های قرآنی در قالب قیاس تلازم بیان شده اند.
3. اکثر قیاس های تلازم قرآنی در ظاهر واجد شرایط استنتاج («وضع مقدم» و «رفع تالی») هستند، اما برخی از آن ها در نگاه اولیه برخلاف قواعد قیاسی («رفع مقدم» و «وضع تالی») تالیف یافته اند.
4. دقت در استدلال های قرآنی به روشنی ما را به این حقیقت می رساند که قواعد کلی و اختصاصی قیاس تلازم در قرآن کریم رعایت شده و در مواردی نیز که احساس و گمان می شود این قواعد رعایت نشده اند، دقت در این استدلال ها، نادرستی این تصور را آشکار می سازد.
5. برای پاسخ به این سوال که چگونه این قیاس ها از شرایط و قواعد استنتاج برخوردار هستند، چند راه وجود دارد: یکی این که هر یک از این قیاس ها به دو قیاس جداگانه موول شوند؛ دیگر این که با استفاده از قواعد استنتاج مستقیم، مانند عکس مستوی، عکس نقیض و نیز تلازم شرطیات کبرای آن ها به نحوی در نظر گرفته شود تا شرایط استناج قیاسی در آن ها حاصل آید و در این تحقیق از هر دوی این روش ها بهره گرفته شد.
6. نتیجه نهایی این که قرآن که کتاب هدایت است و انسان را به اندیشیدن و تفکر دعوت می کند به زبان انسان نازل شده و قواعد اندیشه و تفکر بشری در آن رعایت شده است.
زبان:
فارسی
صفحات:
197 تا 218
لینک کوتاه:
magiran.com/p1913859 
دانلود و مطالعه متن این مقاله با یکی از روشهای زیر امکان پذیر است:
اشتراک شخصی
با عضویت و پرداخت آنلاین حق اشتراک یک‌ساله به مبلغ 990,000ريال می‌توانید 70 عنوان مطلب دانلود کنید!
اشتراک سازمانی
به کتابخانه دانشگاه یا محل کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی نامحدود همه کاربران به متن مطالب تهیه نمایند!
توجه!
  • حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران می‌شود.
  • پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانه‌های چاپی و دیجیتال را به کاربر نمی‌دهد.
دسترسی سراسری کاربران دانشگاه پیام نور!
اعضای هیئت علمی و دانشجویان دانشگاه پیام نور در سراسر کشور، در صورت ثبت نام با ایمیل دانشگاهی، تا پایان فروردین ماه 1403 به مقالات سایت دسترسی خواهند داشت!
In order to view content subscription is required

Personal subscription
Subscribe magiran.com for 50 € euros via PayPal and download 70 articles during a year.
Organization subscription
Please contact us to subscribe your university or library for unlimited access!