پتروژنز ماگماتیسم مافیک- حد واسط خاور سنندج: رهیافتی نو با پایش موشکافانه شواهد زمین شیمیایی

سنگ های ماگمایی شرق سنندج در شمال پهنه سنندج- سیرجان، بخشی از کوهزاد زاگرس، شامل چندین توده نفوذی است که در حین فرورانش روبه شمال شرق پوسته اقیانوسی نئوتتیس به زیر بخش ایرانی پلیت اورازیا پدید آمده اند. از شرق سنندج تا گلالی، سنگ های مافیک - حدواسط به سن ژوراسیک پسین رخنمون هایی قابل توجه در توده های کنگره، سرنجیانه، بلبان آباد، قروه، شانوره و گلالی به خود اختصاص داده اند. این سنگ ها، کالک آلکالن، متاآلومین (51/0-95/0= ASI) و بیشتر مگنزین هستند. با افزایش محتوای سیلیس، شیمی سنگ ها به سمت سنگ های فروئن و پتاسیم بالا تغییر می یابد. غنی شدگی نسبی از عناصر LIL نسبت به HFS، میزان کم تفریق یافته گی از عناصر REE ) 6/14- 5/1 ((La/Lu) N=، الگوی هموار، بدون تهی شدگی و غنی شدگی در نمودارهای هنجار شده نسبت به کندریت و آنومالی مثبت یوروپیوم (75/3 +63/0(Eu/Eu*= + نشان می دهند. ویژگی های اولیه ی ایزوتوپ های Nd Sr- و نسبت عناصر HFS و REE، به عنوان شاخصی برای تعیین ماهیت منشا ماگما، موید منشاگیری این سنگ ها از مذاب گوشته ای هستند. مدل سازی های ژئوشیمیایی نشان می دهد که سنگ های مافیک شرق سنندج از ماگمای مادر گوشته ای با ترکیب اسپینل لرزولیتی منشا گرفته اند که دارای اجزای آبدار مانند آمفیبول بوده است. تفریق این کانی های آبدار نقش مهمی در تحولات ماگمای مادر این سنگ ها داشته است. رمزگشایی از تغییر ویژگی های ژئوشیمیایی سنگ ها از کالک آلکالن و به شدت مگنزین به نمونه های آلکالی بالا و آهن دار با پایش تلفیقی مجموعه ای از ویژگی های ژئوشیمیایی، الگوی عناصر نادر خاکی و داده های ایزوتوپی صورت گرفت. نتیجه این پایش، ضمن رد دومنشایی بودن ماگمای مافیک - حدواسط، موید نقش مهم تفریق ماگمایی به عنوان یکی از مهمترین فاکتورهای تاثیرگذار بر تحول ماگمای مادر می باشد.