شاخص های موثر ایجاد حس خلوت و رازگونگی در مساجد (نمونه موردی مسجد جامع اصفهان)

حس خلوت در فضاهای عبادی جمعی؛ ه مچون پرستشگا ه ها، به عنوان یکی از مه مترین نیازهای روحانی یک عابد برای تمرکز روحی و نهایتا ارتباط موثر با پروردگار مطرح است. مساجد دوران اسلامی منطبق بر نگرش اسلامی ه مزمان به عنوان پایگاهی اجتماعی برای تعاملات افراد با یکدیگر و بستری مطلوب برای تامل و تفکر و خلوت فردی افراد ب همنظور ارتباط با پروردگار مطرح بوده اند؛ ولی امروزه شاهد از دس ترفتن زمینه های تمرکز حواس و نهایتا خلوت افراد در مساجد معاصر هستیم که این خود می تواند زمین هساز تقلیل جایگاه مسجد به عبادتگاهی صرف برای معدودی از سالخوردگان باشد؛ عبادتگا ه هایی که ب هشدت روح فردی و جمعی خود را ازدس تداد هاند. در همین راستا هدف این پژوهش بیان اهمیت حس خلوت در مساجد و بررسی شاخص ه ها و مولف ه های محیطی تاثیرگذار در ایجاد این حس مبتنی بر نگرش اسلامی م یباشد. اصلی ترین سوالات این پژوهش را می شود به این صورت تبیین نمود: شاخص ه های موثر در ایجاد حس خلوت و رازگونگی مساجد کدا ماند؟ این شاخ صها چه تاثیری بر نظام فضایی، نور و رنگ، تزیینات و فر مها و کیفیات فضایی داشته اند؟ در این مقاله با بررسی مفهوم و اهمیت خلوت در بینش اجتما عگرای اسلامی و ه مچنین مراتب ادراک از منظر مکاتب فلسفه اسلامی، کیفیات سلبی، ایجابی و تلفیقی)سلبی و ایجابی (موثر بر این مفهوم معرفی شده است که در ادامه با روش توصیفی- تحلیلی و مصدا قپژوهی به بررسی موضوع و کشف شاخص ه ها در مسجد جامع اصفهان پرداخته شد. نتایج نشان می دهد شاخ صهایی چون آشکارگی و پنهانی، خلا) فضای تهی(، اصل تکرار و زوجیت پویایی و سکون، همه و همه م یتوانند با حضور در تزیینات، نظام فضایی، نور، رنگ و مصالح و کیفیات فضایی در جهت ایجاد و تقویت حس خلوت و رازگونگی موثر واقع گردند و به عنوان معیاری برای طراحی مساجد معاصر ب همنظور القای چنین مهمی در آنها ب هکار گرفته شوند.