بررسی امکان ایجاد ریزگردهای نمکی در پهنه ی شمال شرقی دریاچه ی ارومیه

دریاچه ی ارومیه یکی از بزرگترین دریاچه های آب شور جهان است که در حال خشک شدن می باشد. یکی از نگرانی هایی که در این باره وجود دارد، انتشار ریزگردهای نمکی از پهنه های خشک شده ی این دریاچه به وسیله ی باد است. در این راستا، به بررسی پتانسیل ایجاد گرد و غبار نمکی در پهنه ی شمال شرقی دریاچه ارومیه که نزدیک ترین پهنه به شهر تبریز محسوب می شود پرداخته شده است. براساس بررسی عکس های ماهواره ای، بازدیدهای محلی و با توجه به جنس رسوبات، این پهنه به 4 زیرپهنه تفکیک شده است. این چهار زیرپهنه به ترتیب از سمت خشکی به دریاچه، زیرپهنه ی خاک طبیعی، خاک نمک دار، سنگ نمک خاک دار و سنگ نمک خالص نامگذاری شده که مساحت هر کدام به ترتیب 160، 220، 170 و 58 کیلومتر مربع است. برای بررسی موضوع، ابتدا بر اساس آمار و اطلاعات موجود به بررسی شرایط اقلیمی پرداخته و گلباد منطقه تهیه شد. جهت غالب بادهای منطقه به سمت شرق و شمال شرقی است. با نمونه برداری از زیرپهنه های مختلف و آزمایش های فیزیکی و مدل سازی و آزمایش های تونل باد، مدول فرسایش بادی رسوبات در ساحل شمال جزیره ی اسلامی، 1157 گرم بر متر مربع و مدول فرسایش بادی رسوبات ساحل شرفخانه، 1948 گرم بر متر مربع در دقیقه تعیین شده است. برای پهنه های نمکی هر دو منطقه مدول، فرسایش بادی خیلی کم (با امکان فرسایش ناچیز) حاصل شد. در زیرپهنه های نمک خالص و نمک خاک دار که نمک به صورت متبلور و سنگ نمک دیده می شود احتمال ایجاد گرد و غبار نمکی خیلی کم است، اما در زیرپهنه ی خاک نمک دار به خصوص در سواحل جزیره ی اسلامی، پتانسیل ایجاد گرد و غبار نمکی کم و بیش وجود دارد. مساحت این زیرپهنه حدود 35 درصد پهنه ی مورد مطالعه است. در مجموع بر خلاف ارزیابی های اولیه، خوشبختانه پتانسیل ایجاد گرد و غبار نمکی در این پهنه اندک است.