دربند کولا؛ آوردگاه راهبردی اسپهبدان تبرستان در برابر اعراب

پیام:
نوع مقاله:
مقاله پژوهشی/اصیل (دارای رتبه معتبر)
چکیده:
در اقلیم کوهستانی ایران زمین، داشتن تنگ یا دربند، به ویژه در هنگام مواجهه با لشکریان انبوه، امتیازی ویژه و حتی برگ برنده محسوب می شد. «دربند» یا «تنگ» به معبری باریک اطلاق می شد، که از میان دو کوه با دیواره های بلند بگذرد و با ایجاد بند دفاعی و استقرار تیراندازان و سربازان در بالا در دو سوی تنگ، از آن پاسداری می شد. از نامی ترین و راهبردی ترین دربندهای تاریخ ساز ایران، می توان به دربند کولا در تبرستان اشاره کرد، که دروازه ی ورود به کوهستان قارن و شروین بود و در پایان دوره ی ساسانی و سده های نخست چیرگی اعراب، آوردگاه و کانون کشمکش های اسپهبدان تبرستان با سپاهیان اموی و عباسی گردید. اینک اما جایگاه دربند کولا بر ما آشکار نیست و در دهه های گذشته، کوشش پژوهشگران و نظریات پراکنده برای روشن نمودن موضع این جای نام، راه به جایی نبرد. مهم ترین پرسش این پژوهش این است که دربند کولا کجاست؟ بنابراین هدف بنیادی این پژوهش، شناسایی این جایگاه گمشده در هزارتوی تاریخ است، که با بهره گیری از بررسی میدانی، مطالعات جغرافیای تاریخی و با روش توصیفی- تحلیلی از میان گزینه های احتمالی انجام پذیرفت. با توجه به فقدان منابع در مورد دربند کولا، نگارندگان با کنکاش در متون تاریخی به زحمت سطور مرتبط با این جای نام را یافته و در رسیدن به جایگاه این دربند از آن بهره جستند. همچنین با بررسی های میدانی، دربندهای کهن و راهبردی در پهنه ی البرز شرقی در بخشی که در حوزه ی مازندران است، شناسایی شد، تا با مطابقت با نشانه های داده شده از متون تاریخی، امکان تطبیق با دربند کولا بررسی گردد و پرده ی ابهام در مورد جایگاه این دربند برداشته گردد.
زبان:
فارسی
صفحات:
123 تا 140
لینک کوتاه:
magiran.com/p1918728 
دانلود و مطالعه متن این مقاله با یکی از روشهای زیر امکان پذیر است:
اشتراک شخصی
با عضویت و پرداخت آنلاین حق اشتراک یک‌ساله به مبلغ 990,000ريال می‌توانید 70 عنوان مطلب دانلود کنید!
اشتراک سازمانی
به کتابخانه دانشگاه یا محل کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی نامحدود همه کاربران به متن مطالب تهیه نمایند!
توجه!
  • حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران می‌شود.
  • پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانه‌های چاپی و دیجیتال را به کاربر نمی‌دهد.
دسترسی سراسری کاربران دانشگاه پیام نور!
اعضای هیئت علمی و دانشجویان دانشگاه پیام نور در سراسر کشور، در صورت ثبت نام با ایمیل دانشگاهی، تا پایان فروردین ماه 1403 به مقالات سایت دسترسی خواهند داشت!
In order to view content subscription is required

Personal subscription
Subscribe magiran.com for 50 € euros via PayPal and download 70 articles during a year.
Organization subscription
Please contact us to subscribe your university or library for unlimited access!