ساختارهای اجتماعی، مهمترین عامل شکل گیری برجهای خرقان (نگاه موردی؛ چرایی نبودن القاب برای سازندگان برجها)

برج های خرقان دو یادگار ارزشمند از دوره ی سلجوقیان است. اصالت معماری، نقاشی های دیواری، وجود کتیبه های تاریخی و طرح های بدیع آجرکاری از خصوصیاتی است که برج های خرقان را به عنوان یک شاخص معماری آرامگاهی عصر سلجوقی نمایان ساخته است. طرح های بی نظیر و متعدد آجرکاری و معماری با صلابت برج ها که آن ها را به صورت شاخصی از دوران سلجوقی درآورده از سویی و شکل گیری این برج ها در ناحیه ی دور افتاده و نبودن القاب برای بانیان آن ها از سویی دیگر، به صورت مساله ی ابهام برانگیز درآمده است. این ابهامات اگر چه از نظر محققان داخلی و غربی دور نمانده اما تاکنون هیچ راهبرد و فرضیه ی مناسبی جهت پاسخ به آن ارائه نشده است. در واقع ابهامات موجود، نتیجه ی طبیعی فرضیه ی محققان غربی است که بانیان بنا را افرادی ترک تبار و از سران نظامی منطقه و وابسته به حکومت دانسته اند وبا پیش فرض حمایت از تولید آثار هنری توسط افرادی وابسته به حکومت؛ پاسخی برای نبودن القاب در کنار نام بانیان برج ها ارائه نکرده اند. این درحالی است که طبق مستندات تاریخی و متون موجود از دوره ی سلجوقی شخصی مانند خواجه نظام الملک از ازدیاد اعطاء القاب دیوانی در دوران خود زبان به گلایه گشوده است. در این مقاله ساختارهای اجتماعی حاکم بر دوران سلجوقی به عنوان یکی از مهم ترین عوامل تاثیرگذار بر موضوع شکل گیری آثار هنری مورد بررسی قرار گرفته و با توجه به ساختارهای حاکم بر دوره ی سلجوقی و شکل گیری طبقات جدید اجتماعی که عمدتا به واسطه ی گسترش روابط تجاری صورت گرفته، بانیان برج ها را از طبقه ی متوسط روبه رشد جامعه معرفی می کند که توانایی و تمکن مالی حمایت از ساخت چنین بنایی را داشته اند و با توجه به عدم وابستگی به حکومت و دربار نیازی به داشتن القاب دیوانی برای آن ها متصور نبوده است.