علم و ادراک حیوانات در حکمت صدرایی

حیوانات، در فلسفه اسلامی، صاحب علم و ادراک اند. این مطالعه به منظور بررسی مبحث علم و ادراک در حیوانات مبتنی بر فلسفه ی حکمت متعالیه انجام گردید. حکمت متعالیه، فلسفه ای وجود شناختی است. این سامانه فکری، اصالت را در هستی به «وجود» می دهد. بر پایه این نگرش، آنچه پهنه هستی را از خود آکنده، «وجود» است و ماهیات، حقایقی اعتباری اند. هستی، تحقق فعل خداوند است. هستی، مشکک است. هر مرتبه ای، جملگی کمالات مادون خود را داراست و از محدودیت های وجود مادون، مبرا. همین مرتبه نیز محاط مرتبه بالاتر از خود است. جمادات، نباتات، حیوانات و انسان، دارای کمال وجود مرتبه خود هستند. کمال و وجود، حقیقتی واحدند؛ آن سان که هرچه وجود، شدیدتر باشد، کمالات نیز آشکارترند. حیوان به قدر مرتبه وجودی خود، صاحب کمال است. یکی از کمالات، علم است؛ چرا که بر"وجود بماهو وجود" حمل می شود. تشکیک وجود در هر مرتبه ای جریان دارد. بنابراین، کمالات در هر مرتبه از وجود، مشکک هستند. حیوانات، عالم اند. علم در حیوانات، تشکیکی است. حیوانات می-توانند در معرض تعلیم واقع شوند. علم حیوانات، حسی و خیالی است. حیوانات قادرند با روش حسی و خیالی، در مسیر آموزش قرار بگیرند و مرتبه علم خود را شدت بخشند.