ارزیابی میزان مطابقت روایات تفسیری ابن عباس با روایات اهل بیت (علیهم السلام)

عبدالله بن عباس صحابی برجسته پیامبر (ص) و از سرآمدان تفسیر است. با توجه به تصریح خود ابن عباس به علم-آموزی و به ویژه اخذ تفسیر از حضرت علی (ع) و همچنین اشاره عالمان به این مسئله به هنگام تبیین جایگاه وی در تفسیر، این مقاله با به کارگیری روش کتابخانه ای، تجزیه و تحلیل آماری متن و اسانید، به بررسی میزان مطابقت روایات تفسیری وی با روایات ائمه (ع) با تاکید بر جامع البیان عن تاویل آی القرآن طبری و نورالثقلین حویزی می-پردازد. بررسی ها نشان می دهد در 80% روایات مطابقت -یا به نحو تطابق کامل و یا در قالب روابطی همچون عام و خاص، مطلق و مقید، مبین و مجمل- وجود دارد. که این تطابق در حوزه های مختلف اعم از کلامی، فقهی و ادبی، به عنوان نمونه عدم رویت جسمانی، حلیت متعه خداوند و جواز مجاز و غیره، دیده می شود. در تحلیل سندی نیز روشن می شود که بیش تر این تطابق ها در طریق سعید بن جبیر، علی بن ابی طلحه، ضحاک بن مزاحم، عطاء و مجاهد وجود دارد و همچنین در میان ائمه (ع) ، بیشترین تطابق روایات ابن عباس با روایات امام صادق (ع) است.