بررسی رابطه مهارت های شناختی-رفتاری و تعامل مادر-کودک با علائم اختلال سلوک و اختلال لج بازی و نافرمانی در کودکان با اختلال کاستی توجه و بیش فعالی

امروزه تمرکز پژوهش های نوین در حیطه اختلال کاستی توجه و بیش فعالی، به حوزه اختلال های همبود با این اختلال و کاهش علائم آنها معطوف شده است. در این راستا درمان های شناختی رفتاری با استفاده از روش هایی مانند خودکنترلی، حل مسئله و مهارت های اجتماعی سعی در کاهش علائم دارد. با توجه به نقش مهم خانواده، پژوهش حاضر باهدف بررسی پیش فرض های درمان، به بررسی روابط ساختاری مهارت های اجتماعی، مهارت های حل مسئله و خودکنترلی با علائم اختلال سلوک و اختلال لج بازی و نافرمانی در کودکان با اختلال کاستی توجه و بیش فعالی، با نقش میانجی تعامل مادر-کودک پرداخته است. این پژوهش بر روی 104 دانش آموز پسر مقاطع چهارم تا ششم ابتدایی شهر یزد انجام شد. در این پژوهش از پرسش نامه های نشانه های مرضی کودک، رابطه والد کودک، حل مسئله، پرسشنامه مهارت های اجتماعی ماتسون و مقیاس ارزیابی خو کنترلی استفاده و نتایج با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 23، مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. یافته های این پژوهش نشان داد که مهارت های حل مسئله، خودکنترلی، مهارت های اجتماعی و همچنین تعامل مادر-کودک توانسته اند 75% از واریانس اختلال سلوک و 71% از واریانس اختلال لج بازی و نافرمانی را در مدل تبیین کنند. در قسمت دیگری از تحلیل، یافته ها نشان داد میزان تاثیر مهارت های حل مسئله و خودکنترلی بر تعامل مادر-کودک معنادار بوده است، اما مهارت اجتماعی نتواسته است بر تعامل مادر-کودک تاثیر معنادار داشته باشد. همچنین، متغیر حل مسئله علاوه برداشتن رابطه مستقیم با اختلال، از طریق متغیر میانجی تعامل مادر-کودک می تواند بر اختلال سلوک اثر داشته باشد ولی بر اختلال لج بازی و نافرمانی تاثیر معنی داری ندارد. متغیر خودکنترلی علاوه برداشتن رابطه مستقیم با اختلال، از طریق متغیر میانجی تعامل مادر-کودک می تواند بر اختلال سلوک و لج بازی و نافرمانی اثر داشته باشد. متغیرهای خودکنترلی، حل مسئله و مهارت های اجتماعی با علائم اختلال های رفتاری کودکان با اختلال کاستی توجه و بیش فعالی در ارتباط هستند و می توان از آن ها در طراحی بسته های درمان شناختی-رفتاری استفاده کرد و همچنین نحوه تعامل مادر-کودک بر این گونه درمان موثر است.