نمود عرفان (گنوس) مانوی در شاهنامه فردوسی

پیام:
نوع مقاله:
مقاله پژوهشی/اصیل (بدون رتبه معتبر)
چکیده:
با درنگ در شاهنامه با گونه ای باور روبه رو می شویم که می توان آن را اندیشه های گنوسی نام نهاد. این نگرش گنوسی، تفکری است جهانی که در سده نخستین مسیحیت رواجی چشم گیر داشته است و در مصر، روم، اسکندریه، جنوب عراق و فرارودان گسترش یافته است و در ایران باید مانویان را نماینده این گروه پنداشت که آرای آنان در شاهنامه راه یافته است؛ چنان که ضحاک شاهنامه جنسیتی مادینه همچون آز مانویان می یابد و مارهای رسته بر دوش ضحاک نیز همان فرزندان مردمان اند (فرزندان اشقلون و پیسوس) که بنا بر اندیشه مانی اساس اهریمنی دارند و تن آنان دربردارنده آز است که در پیکره دو مار، بر دوش ضحاک نمایان می شوند و نمی توان جلوی رشد آن ها را گرفت. کیخسرو نیز چهره ای گنوسی وار دارد که در پی آشنایی با هوم پشمینه پوش، نه تنها پادشاهی؛ که جهان را رها می کند و در اثر مردن پیش از مرگ واقعی، آن گونه که مانویان معتقد بودند، زنده پیش یزدان می رود. لهراسب نیز به سرشت اهریمنی جهان آگاه است و از همین روی، نه تنها از پادشاهی؛ که از جهان کناره می گیرد و در آفرین خانه بلخ هیکل می بندد (مرگ عرفانی مانویان/ مردن پیش از مرگ) و مانند مار اموی مانوی، در مقابل خورشید نیایش می کند. اسکندر نیز پس از آشنایی با پزشک (گنوسیان بزرگ خود را پزشک می گفتند) روی به گیاه خواری می آورد و از زنان دوری می کند که این کنش ها، کردارهایی گنوسی (عرفانی) است.
زبان:
فارسی
صفحات:
11 تا 29
لینک کوتاه:
magiran.com/p1922930 
دانلود و مطالعه متن این مقاله با یکی از روشهای زیر امکان پذیر است:
اشتراک شخصی
با عضویت و پرداخت آنلاین حق اشتراک یک‌ساله به مبلغ 990,000ريال می‌توانید 70 عنوان مطلب دانلود کنید!
اشتراک سازمانی
به کتابخانه دانشگاه یا محل کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی نامحدود همه کاربران به متن مطالب تهیه نمایند!
توجه!
  • حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران می‌شود.
  • پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانه‌های چاپی و دیجیتال را به کاربر نمی‌دهد.
دسترسی سراسری کاربران دانشگاه پیام نور!
اعضای هیئت علمی و دانشجویان دانشگاه پیام نور در سراسر کشور، در صورت ثبت نام با ایمیل دانشگاهی، تا پایان فروردین ماه 1403 به مقالات سایت دسترسی خواهند داشت!
In order to view content subscription is required

Personal subscription
Subscribe magiran.com for 50 € euros via PayPal and download 70 articles during a year.
Organization subscription
Please contact us to subscribe your university or library for unlimited access!