پیش بینی وصول مالیات بر درآمد شرکت ها در ایران: با استفاده از زنجیره مارکف و تحلیل طیف منفرد

یکی از اجزای بسیار مهم بودجه دولت، درآمدهای مالیاتی کشور می باشد. اطلاع از میزان درآمدهای مالیاتی قابل حصول در منابع اشخاص حقوقی، به دلیل سهم بالا از منابع مالیاتی، علاوه بر تخصیص بهینه منابع در جهت وصول انها، دولت را در انجام برنامه ریزی های مالی کمک می کند. در این مقاله، با هدف دستیابی به پیش بینی های دقیق تر درآمدهای مالیاتی از دو روش زنجیره مارکف به عنوان یک روش احتمالی و تحلیل طیف منفرد به عنوان یک روش غیر پارامتریک استفاده می شود. ابتدا با استفاده از داده های 3000 شرکت بزرگ که 80 درصد رقم مالیات قطعی را تشکیل می دهند، به بررسی ماهیت و ساختار وصول مالیات بر اساس وقفه های زمانی در منبع مالیات بر درآمد شرکت ها طی عملکرد سالهای 94-1388 پرداخته شد و سپس با استفاده از زنجیره مارکف و تحلیل طیف منفرد ضمن انجام پیش بینی مالیات قطعی، عملکرد این دو روش با یکدیگر مقایسه و میزان خطای پیش بینی دو الگو بررسی شد. نتایج نشان می دهد دقت پیش بینی مدل زنجیره مارکف با اختلاف کمی بهتر از تحلیل طیف منفرد بوده است. همچنین از مالیات قطعی شده هرسال، 30 درصد در سال پس از ان و مابقی در دو سال و بیشتر بعد از ان وصول می شود. از سویی دیگر پیش بینی انجام شده نشان داد؛ مالیات قطعی 48 درصد شرکت ها طی عملکرد سال های 1395 لغایت 1397 افزایشی 2 تا 10 درصد خواهند داشت که عمدتا مربوط به شرکت های نفتی و پالایشگاه ها بوده و حدود 15 درصد از شرکت ها نیز دارای کاهش مالیات حداکثر 5 درصدی خواهند بود که اکثرا مربوط به شرکت های تولیدی است.