بررسی تحلیلی مبانی اسلامی خردورزی به عنوان یک هدف تربیتی

خردورزی و به کارگیری توان فکر و اندیشه، آثار تربیتی ارزشمندی در ابعاد گوناگون شخصیت انسان دارد، تا آنجا که آن را محور اساسی تعلیم و تربیت دانسته اند. بررسی آیات و روایات نشان می دهد که آثار خردورزی در همه ابعاد موردتوجه قرار گرفته است. هدف از این نوشتار، بررسی مبانی اسلامی خردورزی است.

در این تحقیق از روش توصیفی-تحلیلی استفاده شده است و از منابع کتابخانه ای و آیات قرآن کریم و احادیث معصومان (ع) استفاده شده است.

اطاعت از حق و پرهیز از ظلم و ستم، ژرف اندیشی و نگریستن به عواقب امور، زهد نسبت به دنیا و رغبت به آخرت، تردید منطقی و مشورت با دیگران، فهم صحیح از دنیا و آخرت، دانش دوستی، آینده نگری، سعه صدر، عبرت گیری از حوادث و اعتدال در خواسته ها، ازجمله اثرات به کارگیری عقل و خرد در سبک زندگی اسلامی است. خودپسندی، بی نیاز دانستن خود از عقل دیگران، هم نشینی با جاهلان، زیاده خواهی و افزون طلبی، دنیادوستی، کبر، آرزوهای دورودراز، زیاده روی در شوخی و مزاح، زیاده روی در لهو (سرگرمی) ، پیروی از هوای نفس، طمع و غضب آفت های عقل هستند. دین مقدس اسلام ضمن پذیرش حجیت عقل، محدودیت های عقل را نیز موردتوجه قرار داده است. در نگاه اسلام عقل بدون بهره گیری از وحی، بی ثمر است. بر این اساس، عقل، در پرتو راهنمایی و هدایت آموزه های دینی شکوفا می شود و می تواند از دیگر قوای آدمی، مانند خشم، شهوت و احساسات رهاشده و در جایگاهی فراتر، مهار و کنترل آن ها را در اختیار بگیرد.