بررسی جایگاه حفاظتی گونه ای نادر به نام Smirnovia turkestana در ایران

درختچه «دم گاوی» (Smirnovia turkestana Bunge) انحصاری تپه های ماسه ای فعال و روان است. رویشگاه این گیاه صرفا" در اراضی ماسه ای بیابان های مرکزی (استان های اصفهان و سمنان) و تا حدودی نواحی شرقی کشور (خراسان رضوی) واقع شده است. این مناطق در بخش دشتی ناحیه رویشی ایرانی- تورانی و در محدوده ارتفاعی 750 تا 1200 متر از سطح دریا استقرار دارد. جایگاه حفاظتی این گونه بر اساس معیارهای اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) و با استفاده از سه معیار میزان حضور، سطح تحت اشغال و اندازه جمعیت، تعیین شد. سطح تحت اشغال (AOO) گونه دم گاوی، با اندازه گیری میدانی در رویشگاه های آن، 1/21 کیلومترمربع، میزان حضور گونه در محدوده انتشار آن (EOO) با استفاده از نرم افزار ژئوکت 3/67126 کیلومترمربع برآورد شد. بنابراین بر اساس نتایج این تحقیق و باتوجه به سطح اشغال، تعداد افراد جمعیت، جمعیت به شدت منفک از یکدیگر، تجدید حیات محدود به دلیل تولید محدود بذر و کیفیت رویشگاه، دم گاوی در طبقه در معرض انقراض (EN) قرار می گیرد. بررسی ها نشان داد، فشار چرای دام های مازاد بر مرتع، ریشه کنی توسط افراد بومی و محلی به منظور استفاده سرشاخه های آن در زراعت (سایه بان) و خشک سالی های بی سابقه دهه اخیر، از عوامل اصلی تهدیدکننده این درختچه نادر تلقی شده که ضرورت دارد به عنوان ذخیره ژنتیکی طبیعی مورد حفاظت ویژه قرار گیرد.