تفکر در سطوح بالا: رویکرد ضروری در آموزش پرستاری

تفکر و مهارت درست اندیشیدن از مسائل مهمی است که از زمان های دور توجه دانشمندان زیادی را به خود جلب کرده است و در حال حاضر پرورش مهارت های مختلف تفکر یکی از مهم ترین اهداف نظام آموزشی است (1). تفکر واکنش مغز برای پاسخ به محرک و عمدتا بر حل مساله معطوف است و از جمله اعمال شناختی (Higher cognitive function) سطح بالا محسوب می شود (2). تفکر سطح بالا شامل مهارت ها یا راهبردهای تفکر، تفکر انتقادی، استدلال علمی، پژوهش، یادگیری مساله محور و حل مساله می باشد (3). مهارت های تفکر سطح بالا به عنوان مهارت های شناختی که به یادگیرندگان اجازه می دهد در سطوح تجزیه و تحلیل، ترکیب و ارزشیابی طبقه بندی بلوم شرکت نمایند، تعریف می شود (4). مهارت های تحقیق، حل مساله، اکتشاف و نوشتن آکادمیک، که همه در طول یک مدرک کارشناسی ارشد کسب می شود، مربوط به مهارت های تفکر سطح بالا است که شامل تفکر انتقادی، تفکر بازتابی، تفکر فراشناختی و تفکر خلاق است (5).
پرستاری از یک خدمت بشردوستانه به یک حرفه تغییر یافته است. شفقت وجنبه خدمات پرستاری دیگر جزء فضایل نیست، چون پرستاری با استدلال علمی به اصول حرفه ای تبدیل شده است (6). در دانشگاه های علوم پزشکی کشور اساتید به عنوان عنصر اصلی در آموزش و پژوهش و خدمات درمانی شناخته می شوند. چرا که آنان می توانند از طریق ترکیب مناسب و بدیع عناصر موجود در نظام آموزشی، دانشجویان را به سوی اهداف متعالی سوق داده یا محروم نمایند (7). در واقع اساتید باید به فراگیران یاد بدهد که چگونه یاد بگیرند نه این که فقط محتویات و محفوظات را به آنها آموزش دهد (8). آموزش تفکر سطح بالا به تغییرات عمیق در تدریس نیاز دارد و این امر ممکن است توانایی های مدرسان را به چالش بکشاند. به منظور داشتن کلاسهای درس دارای ویژگی تفکر، مدرسان بایستی قادر به تدریس به شیوه هوشمندانه و منعطف باشند که نمیتواند با مهارتها و روال های آموزشی سنتی و تکنیکی ثابت و تغییر نیافتنی به اجرا در آید. مدرسان میتوانند از طریق آموزش به دانشجویان در این که چگونه تفکر کنند، یاد بگیرند، به خاطر آورند و آموخته های خود را در موقعیتهای مختلف داخل و خارج کلاس درس مورد استفاده قرار دهند، به افزایش آگاهی و کنترل بر یادگیری و پرورش مهارتهای تفکر سطح بالا در آنها اقدام نمایند (9). بنابراین با توجه به اهمیتی که برخورداری چنین تفکری در فراگیران پرستاری وجود دارد و نیز برای افزایش شایستگی، مهارت و توسعه کارآفرینی در پرستاری، توصیه می شود که با برگزاری دوره های بازآموزی برای اساتید پرستاری، اعضای هیات علمی دانشکده های پرستاری توانایی لازم برای آموزش تفکر در سطوح بالا را پیدا نمایند.