ارزیابی مقاومت ارقام آبی گندم نان به نماتد سیستی غلات Heterodera filipjevi

گندم Triticum aestivum L. یکی از محصولات زراعی مهم و استراتژیک در جهان می باشد. یکی از معضلات فعلی گندم نماتد سیستی، گونهHeterodera filipjevi بوده که دارای پراکنش گسترده تری نسبت به سایر گونه ها در مزارع غلات کشور است. در این تحقیق واکنش 30 رقم گندم آبی در برابر نماتد سیستی H. filipjevi در قالب طرح های آماری در گلخانه و مزرعه بررسی شد. شناسایی گونه براساس مطالعات ریخت شناسی و ریخت سنجی و هم چنین، مشخصات مولکولی انجام گردید. شاخص تعداد سیست و تخم و لارو سن دوم، مبنای تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. هم چنین، فاکتور تولید مثل و درصد کاهش و یا افزایش جمعیت نماتد سیستی غلات، در هر تیمار نسبت به جمعیت اولیه ی همان تیمار محاسبه شد. تجزیه و تحلیل آماری و خوشه‏ای داده‏ها، به ترتیب، با مقایسه میانگین‏ها توسط آزمون چند دامنه‏ای دانکن (DMRT) ، با استفاده از نرم افزارهای آماری SAS و SPSS انجام پذیرفت. نتایج نشان داد که در شرایط گلخانه، کمترین میزان سیست قهوه ای مربوط به رقم بهرنگ با میانگین 15 عدد و بعد از آن رقم بم با میانگین 25/15 عدد در 200 سی سی خاک بود. در صورتی که کمترین میزان تخم، لارو و فاکتور تولید مثل مربوط به رقم پیشتاز با میانگین 49/0 عدد در گرم خاک محاسبه شد. در شرایط مزرعه، کمترین میزان سیست مربوط به رقم‏ بم با میانگین 33/113 عدد در 200 سی سی خاک و کمترین میزان تخم، لارو و فاکتور تولید مثل مربوط به رقم پارسی با میانگین 69/0 عدد در گرم خاک بود. ارقام مربوطه بر اساس واکنش به نماتد سیستی در سه طیف‏، مقاوم، متحمل و حساس قرار گرفتند.