مدل سازی مطلوبیت بالقوه زیستگاه جبیر (Gazella bennettii shikarii) در پناهگاه حیات وحش نایبندان

جبیر (Gazella bennettii shikarii) کوچک ترین آنتیلوپ ایران است که جمعیت و دامنه انتشار آن نسبت به گذشته کاهش زیادی داشته است. این گونه سازگار با زیستگاه های خشک و بیابانی است و پناهگاه حیات وحش نایبندان به عنوان یک پارچه ترین و بکرترین زیستگاه باقیمانده جبیر در ایران شناخته می شود. برای مدلسازی مطلوبیت زیستگاه جبیر در این پناهگاه ابتدا با بازدید های میدانی در منطقه لایه حضور گونه تهیه شد. به منظور مدل سازی مطلوبیت زیستگاه جبیر با استفاده از نقاط حضور، از روش تحلیل فاکتور آشیان اکولوژیک (ENFA) بهره گیری شد. متغیرهای مستقل محیط زیستی درصد شیب، طبقات جهت جغرافیایی، ارتفاع از سطح دریا، اشکال توپوگرافی و ژئومرفولوژی، پوشش گیاهی منابع آب و متغیرهای توسعه انسانی نظیر روستاها و جاده ها در مدل سازی استفاده شدند. نتایج نشان داد جبیر تمایل به زندگی در زیستگاه هایی در محدوده ارتفاعی 570 تا 1800 متر از سطح دریا؛ شیب 5 تا 30 درصد، جهت جغرافیایی شمال، نزدیک چشمه ها، آبراهه ها و کوهپایه ها و تیپ های گیاهی تاغ، اشنان و درمنه دارد. براساس مدل سازی انجام شده 58/33 درصد از وسعت نایبندان، زیستگاه مطلوبی برای جبیر است. حفاظت مناسب از زیستگاه های مطلوب منطقه و پیشگیری از تخریب آن ها به ویژه از طریق توسعه جاده ها و معادن و انجام مطالعات تکمیلی برای تعیین کریدورها و جابجایی جبیر به خارج از منطقه، ضروری به نظر می رسد.