بررسی گفتمان سفرنامه های آغاز دوره قاجار و تاثیر آنان بر نوخواهی عصر ناصری

همزمان با فرمانروایی قاجارها بر ایران و گسترش ارتباط میان ایرانیان و سایر نقاط دنیا و نیز آشنایی آنان با اصول جدید تمدنی و رویارویی نخبگان و جهانگردان ایرانی با مدرنیته و پدید آمدن گفتمان جدید فکری و سیاسی و همچنین امکان مشاهده مستقیم ایرانیان از جوامع اروپایی، انتقال اطلاعات کسب شده به صورت شفاهی و کتبی فراهم آمد که حاصل این مشاهدات، نخستین تصاویر و صورت های ذهنی ایرانیان از تمدن جدید را در میان آنها ایجاد کرد. سفرنامه های مربوط به آغاز این دوره به عنوان پیشگامان عقل مدرن ایرانی، شامل برداشت ها و مشاهدات از جوامع پیشرفته آن روزگار را به صورت خام و با بیان روایتی و توصیفی، به دولتمردان و به ویژه پادشاهان قاجار منعکس کرد. نویسندگان، غالبا مطالعه و توجه به این متون و توصیه های آنها را در نوسازی و پیشرفت بهتر ایران انتظار داشتند. در این مقاله با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی و نیز بهره وری از منابع کتابخانه ای کوشش شده است که با تحلیل سفرنامه های ایرانیان ابتدای دوره قاجار (از تشکیل این سلسله تا اوایل عصر ناصری) صورت های ذهنی ایرانیان از تمدن جدید و پیشرفت های دول اروپایی، واکاوی و میزان تاثیر این نوشته ها بر ناصرالدین شاه قاجار بررسی شود.