چالش های بانکداری مبادله ای و ارائه ی الگوی نهادی مکمل به کارگیری عقود مبادله ای در نظام مالی

بانکداری مبادله ای یکی از انواع بانکداری اسلامی است که توسط نظریه پردازان بانکداری اسلامی طراحی و مطرح شده است. بانکداری مبادله ای علاوه بر این که توان اجرای کارکردهای بانکداری متعارف را دارد می تواند اقتضائات شرعی را هم لحاظ کند. با این وجود بانکداری مبادله ای در حوزه ی عمل دارای چالش هایی است که سبب می شود نتواند به درستی به اجرای عملیات متعارف بانکداری اقدام کند. علاوه بر آن، چالش های مزبور ظرفیت تحقق اقتضائات شرعی بانکداری مبادله ای را هم با مشکل مواجه کرده است. پژوهش حاضر در پی بررسی چالش های بانکداری مبادله ای است و سعی دارد تا سازوکاری نوین طراحی کند تا بتواند علاوه بر اجرای کارکردهای بانکداری به رفع چالش های آن بپردازد. پژوهش حاضر به روش اکتشافی در پی معرفی الگویی است که می توان با بهره گیری از نهادهای مکمل بانکداری مبادله ای، به کارکردهای اصلی بانکداری مبادله ای دست یافت و از چالش های آن مصون ماند. برای این منظور دو نهاد مالی صندوق های با درآمد ثابت برای تامین مالی کلان و شرکت های لیزینگ برای تامین مالی های خرد؛ به عنوان نمونه مورد بررسی قرار گرفت. نتیجه پژوهش که به روشی تحلیلی- توصیفی صورت پذیرفته است؛ آن است که نهادهای مزبور دارای کارکردهای مشابهی با بانکداری متعارف و بانکداری مبادله ای است با این تفاوت که از کاستی های آن دو، به دور است. توسعه ی نهادهای مالی مانند دو نهاد مزبور، می تواند به افزایش کارآیی در مولفه های مالی و اقتصادی منجر شود و به افزایش رقابت میان نهادهای بازار پول و سرمایه برای تطبیق بیشتر با اقتضائات شرعی کمک کند.