الگوهای تغییرپذیری زمانی و مکانی خطر عامل فرسایندگی باران در شمال شرق ایران

عامل فرسایندگی باران برای توصیف توانایی باران در فرسودن خاک می باشد که اطلاع از تغییرات زمانی و مکانی آن منجر به برنامه ریزی، سیاست گزاری و اتخاذ تصمیمات صحیح کنترل و مهار فرسایش خاک می گردد. بر همین اساس پژوهش حاضر با هدف بررسی تغییرات زمانی و مکانی خطر عامل فرسایندگی باران در شمال شرق ایران برنامه ریزی شده است. بدین منظور، مقدار عامل فرسایندگی باران 41 ایستگاه باران سنجی با طول دوره آماری مشترک 33 ساله در حوزه آبخیز گرگانرود محاسبه شد. سپس نقشه های مقادیر میانگین، حداکثر، حداقل و انحراف معیار عامل فرسایندگی باران با استفاده از روش معکوس وزنی فاصله طی دوره مطالعاتی تهیه و مورد تحلیل قرار گرفت. براساس نتایج، مقدار میانگین عامل فرسایندگی باران سالانه در حوزه آبخیز گرگانرود برابر با 08/73 میلی متر به دست آمد. ایستگاه های رباط قره بیل و پس پشته به ترتیب با 57/34 و 16/111 میلی متر به ترتیب کم ترین و بیش ترین مقدار میانگین عامل فرسایندگی باران در بین ایستگاه های مطالعاتی را به خود اختصاص دادند. عدم تشابه الگوهای مکانی مقادیر میانگین و حداکثر عامل فرسایندگی باران در منطقه مطالعاتی از دیگر یافته های پژوهش حاضر است. ضمنا 44/37 درصد از سطح حوزه آبخیز مطالعاتی در طبقه زیاد خطر عامل فرسایندگی قرار گرفت. نتایج پژوهش حاضر می تواند در اتخاذ تدابیر صحیح مدیریتی و اولویت بندی مناطق جهت انجام اقدامات حفاظتی در حوزه آبخیز گرگانرود مورد استفاده قرار گیرد.