بازتاب عدالت و رعایت حقوق شهروندی در فرایند داوری قاضی منفرد یا هیئت منصفه (با استناد به نمونه هایی از آثار ادبی ایران و جهان)
نویسنده:
چکیده:
در چالشهای مربوط به دموکراسی نوین در دوران معاصر، قضاوت فردی یا قضاوت جمعی در محاکم قضایی در سرلوحهی نظریه های مربوط به توسعهی عدالت جای دارد. در سدهی پنجم پیش از میلاد، در یونان باستان، محاکم قضایی مبتنی بر هیئت منصفه، پدید آمد و یونانیان، آن را یک رکن مهم از دمکراسی آتنی به شمار میآوردند. نگارنده در این مقاله، ضمن بررسی بخشهایی از آثار ادبی جهان و ایران، به ویژه با نگاهی به آثار آریستوفان، کهن ترین کمدی نویس تاریخ که در همان دورهی معروف به پیدایی دمکراسی در آتن میزیست، بر آن است تا بین قضاوت در محاکم قضایی بر پایهی یک قاضی منفرد و یا بر مبنای هیئت منصفه، مقایسهای به عمل آورد و با استناد به شواهدی از آثار ادبی، به طرح این پرسش بپردازد که آیا در کار دادرسی اساسا باید به رای فرد متکی بود یا به خرد جمعی؟ کمدی های آریستوفان، کهنترین کمدینویس یونان و جهان، به واکاوی کاستی ها و کژتابی های محاکمات در دادگاه های آتن میپردازد. ژان راسین نویسندهی فرانسوی قرن هفدهم نیز با تاثیرپذیری از آریستوفان، انتقادی طنزآمیز از دادگاه ها و قضات کرده است. در نمونه های قابل اشاره در آثار ادبی ایران، شیوه های قضاوت پادشاهان یا کسانی که به عنوان «قاضیالقضات» منصوب می شدند و یا قاضیان ولایات، بازتاب یافته است، که غالبا در قالب طنز، به انتقاد از روش قاضی در صدور حکم پرداخته اند. روش قضاوت چه در غرب و چه در ایران همواره مورد توجه ادیبان بوده است. این مقاله بر آن است که پس از بررسی نمونه های مورد اشاره و استخراج انتقادهای ادبا در طول تاریخ نسبت به فقدان عدالت در امر قضا، به این بحث بپردازد که کدام شیوهی داوری در محاکم قضایی به عدالت نزدیکتر است و با کدام شیوه، حق شهروندی برای طرفین دعوی، به گونهای کاملتر مراعات می گردد.
کلیدواژگان:
ادبیات ، قضاوت ، هیئت منصفه ، عدالت
زبان:
فارسی
انتشار در:
صفحات:
251 تا 271
لینک کوتاه:
magiran.com/p1940525
دانلود و مطالعه متن این مقاله با یکی از روشهای زیر امکان پذیر است:
اشتراک شخصی
با عضویت و پرداخت آنلاین حق اشتراک یکساله به مبلغ 990,000ريال میتوانید 70 عنوان مطلب دانلود کنید!
اشتراک سازمانی
به کتابخانه دانشگاه یا محل کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی نامحدود همه کاربران به متن مطالب تهیه نمایند!
توجه!
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.
دسترسی سراسری کاربران دانشگاه پیام نور!
اعضای هیئت علمی و دانشجویان دانشگاه پیام نور در سراسر کشور، در صورت ثبت نام با ایمیل دانشگاهی، تا پایان فروردین ماه 1403 به مقالات سایت دسترسی خواهند داشت!
In order to view content subscription is required
Personal subscription
Subscribe magiran.com for 50 € euros via PayPal and download 70 articles during a year.
Organization subscription
Please contact us to subscribe your university or library for unlimited access!