بررسی تطبیقی مصداق آیه استخلاف از منظر فرق امامیه و زیدیه

خداوند در آیه استخلاف (نور: 55) به مومنان شایسته کردار، چهار وعده داده است: صاحب حکومت جهانی می‏شوند؛ دین پسندیده خود را برای آنان استوار می سازد؛ نگرانی‏هایشان را تبدیل به آرامش؛ و توحید خالص را برایشان امکان پذیر می کند. برخی مفسران مقصود آیه را یا افرادی هم چون آدم، داود، سلیمان و بنی اسرائیل یا گروهی از اقوام مومن و صالح که بر زمین حکومت کرده اند، می دانند. برخی از مفسران نیز وعده الهی در مورد خلافت را مخصوص صحابه پیامبر"ص"، برخی اشاره به همه مسلمانان مومن و شایسته کردار و برخی اشاره به حکومت جهانی امام‏مهدی"عج" دانسته اند که مصداق کامل آن در زمان حضرت تحقق یافته و هدف نهایی آن، توحید خالص، نیل به آرامش و استقرار آئین حق در جامعه و تکامل و رشد عالم است. مصداق اتم آیه در احادیث اهل بیت: با در نظر گرفتن قرائن، مهدی آل محمد"عج" است. زیدیان هم به رغم آن که در مسئله توحید، تشبیه و... قائل به تاویل اند، در تطبیق آیه توضیح وافی نداده و آن را منحصر در مورد نزول و صدر اسلام دانسته اند.