نقد تاریخی اختلاس عبدالله بن عباس (با تاکید بر نهج البلاغه)

یکی از معیارهای امام علی(ع) در گزینش کارگزاران حکومتی امانتداری و پرهیزگاری آنان بود. با این حال، برخی از نامه های نهج البلاغه در توبیخ و استیضاح عملکرد مسئولان خاطی نگاشته شده است؛ از جمله مکاتبه امام با عبدالله ابن عباس که در دوره استانداری بصره، به تملک بخشی از بیت المال متهم گردیده است. اکنون این پرسش مطرح می شود که آیا ابن عباس به عنوان یک فرهیخته علمی و نخبه سیاسی، مرتکب چنین تخلفی شده است؟ بررسی آراء محققان نتیجه می دهد، عده ای مانند شوشتری این اتهام را نپذیرفته اند، برخی چون ابن ابی الحدید از اظهارنظر قطعی در این باره خودداری کرده و گروهی مثل ابن جوزی آن را تایید نموده اند. پژوهش حاضر قصد دارد با روش استنادی – تحلیلی، ادله موافقان و مخالفان این اختلاس را مورد بررسی و نقد قرار دهد. یافته های تحقیق حاکی از آن است که براساس دلایلی چون گزارش های تاریخی، اعتراف ابن عباس و نامه های نهج البلاغه، انتقال اموال دولتی بصره اتفاق افتاده است.