مکان یابی و تبیین ساختار کالبدی شهر باستانی شاپور خواست برمبنای الگوی شهرهای ساسانی با ‏استفاده از ‏GIS‏ ‏

پیام:
نوع مقاله:
مقاله پژوهشی/اصیل (دارای رتبه معتبر)
چکیده:
منابع تاریخی نشان می دهند که نخستین پادشاهان ساسانی از بنیان گذاران بزرگ شهرها بوده اند. اردشیر و شاپور اول به توسعه ی شهرهای کهن و بنا کردن شهرهای نوبنیاد پرداختند. در آن دوره، شهرهای کهن در غرب ایران مراکز تولیدات صنعتی و دادوستد بازرگانی بودند و همچنین به دلیل برقراری امنیت در بین راه های، شاهی شهرهایی بنا نمودند. یکی از این نمونه شهرها، شاپورخواست نام دارد که به دستور شاپور اول بنا شده است. موقعیت این شهر به علت قرارگیری بر مسیر راه های غرب به شرق (کرمانشاه به اصفهان) و شمال به جنوب (شوش به همدان) و هم از جهت راهبرد نظامی و بهره گیری از عوارض طبیعی و جغرافیایی یکی از مهم ترین شهرهای آن دوره به حساب می آمده است. پرسشی که این پژوهش در صدد پاسخ گویی به آن است، چگونگی مکان یابی شهرهای تاریخی توسط الگوی ساختار شکلی شهر و موقعیت جغرافیایی و شواهد باستان شناسی، در شهر تاریخی شاپورخواست است؟ متغییرهایی که جهت مکان یابی شهرها مورد بررسی قرارگرفتن شامل: 1- شیب عمومی زمین؛ 2- فاصله از رودخانه؛ 3- فاصله از راه های شاهی. در این پژوهش ابتدا به تجزیه و تحلیل نقشه ها و شکل شهرهای ساسانی پرداخته شده و نحوه ی شهرسازی شهر شاپورخواست از طریق تطبیق نقشه ی ساخت شهر با الگوهای سه شهر از شهرهای هم دوره ی شهر شاپورخواست بررسی شده و الگوی فضایی از آن ها با استفاده از روش تطبیقی به دست آمده است. در مرحله ی دوم با استفاده از نرم افزار ArcGIS و با توجه به نتایج کاوش باستان شناسان و مطالعات کتابخانه ای و آثار به جا مانده از دوره ی ساسانی در خرم آباد مکان یابی شهر باستانی شاپورخواست تعیین گردید. نتایج تحقیق نشان می دهد که شهر شاپورخواست در جنوب خرم آباد و در منطقه ی قاضی آباد، پشته ی حسین آباد و کناره های کوه مدبه تا تپه ی خیرآباد قرار گرفته است و سپس با توجه به تطبیق نتایج مکان یابی موقعیت شهر شاپورخواست با الگوی شهرهای ساسانی هم دوره ی خود، الگویی از ساختار شهر شاپورخواست ارائه شده است.
زبان:
فارسی
صفحات:
147 تا 166
لینک کوتاه:
magiran.com/p1945944 
دانلود و مطالعه متن این مقاله با یکی از روشهای زیر امکان پذیر است:
اشتراک شخصی
با عضویت و پرداخت آنلاین حق اشتراک یک‌ساله به مبلغ 990,000ريال می‌توانید 70 عنوان مطلب دانلود کنید!
اشتراک سازمانی
به کتابخانه دانشگاه یا محل کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی نامحدود همه کاربران به متن مطالب تهیه نمایند!
توجه!
  • حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران می‌شود.
  • پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانه‌های چاپی و دیجیتال را به کاربر نمی‌دهد.
دسترسی سراسری کاربران دانشگاه پیام نور!
اعضای هیئت علمی و دانشجویان دانشگاه پیام نور در سراسر کشور، در صورت ثبت نام با ایمیل دانشگاهی، تا پایان فروردین ماه 1403 به مقالات سایت دسترسی خواهند داشت!
In order to view content subscription is required

Personal subscription
Subscribe magiran.com for 50 € euros via PayPal and download 70 articles during a year.
Organization subscription
Please contact us to subscribe your university or library for unlimited access!