بررسی آزمایشگاهی اصلاح یک خاک شور- سدیمی با استفاده از ستون های آبشویی

وجود املاح فراوان و سدیم از معضلات اصلی خاک های مناطق خشک و نیمه خشک می باشد. استفاده از بهسازهای آلی و معدنی به عنوان راهکار اساسی برای تسریع آبشویی و اصلاح این خاک ها به شمار می رود. این مطالعه به منظور بررسی قابلیت استفاده از مواد آلی (5 درصد جرمی) و گچ ( معادل نیاز گچی، gkg-1 12/6 ) برای اصلاح یک نمونه خاک شور - سدیمی در شرایط ستون آبشویی انجام شد. نمونه خاک از اراضی رها شده کشاورزی در حاشیه غربی دریاچه ارومیه انتخاب شد. آبشویی خاک با استفاده از آب معمولی به صورت اضافه نمودن پی در پی حجم آب منفذی انجام شد. غلظت کاتیون ها به همراه هدایت الکتریکی و نسبت جذب سدیم در زه آب مربوط به هر حجم آب منفذی، اندازه گیری شد. همچنین، مقادیر این پارامترها پس از اتمام آبشویی در طول ستون آبشویی شده تعیین شدند. مطابق نتایج در تیمار شاهد به دلیل وجود سدیم تبادلی زیاد و تخریب ساختمان خاک، امکان آبشویی برای بیش از 2 حجم آب منفذی فراهم نشد. نبست جذب سدیم در نمونه خاک پس از انجام آبشویی در تیمارهای گچ و گچ به همراه ماده آلی (22 حجم آب منفذی)، از (meql-1)0.5 5/62 به ترتیب به (meql-1)0.5 08/1 و (meql-1)0.5 51/1 کاهش یافت که نشان دهنده کارآمدی گچ و مواد آلی در اصلاح خاک سدیمی است. تیمار ماده آلی نیز کاهش 85 درصدی در مقدار نسبت جذب سدیم را نشان داد که می تواند مربوط به آزاد شدن نسبی کلسیم از آهک موجود در خاک و جایگزینی آن با سدیم تبادلی باشد. مقدار هدایت الکتریکی نمونه خاک پس از آبشویی صرف نظر از نوع تیمار، به زیر حد بحرانی dSm-1 4 رسید که نشان دهنده کارایی آبشویی برای حذف نمک های محلول از پروفیل خاک است. در مجموع استفاده از گچ به همراه ماده آلی برای اصلاح موثر خاکهای منطقه توصیه می شود.