اثر کم آبیاری و تراکم یولاف وحشی (Avena ludoviciana) بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم

با توجه به محدودیت منابع آب و تاثیر منفی کمبود آب و رقابت علف های هرز بر عملکرد گندم، بررسی خصوصیات گیاه گندم تحت تاثیر کمبود آب و رقابت علف هرز از اهمیت خاصی برخوردار است. آزمایش مزرعه ای به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی به منظور بررسی تاثیر کم آبیاری (سه رژیم آبیاری مشتمل بر تامین 100، 80 و 60 درصد نیاز آبی گندم به عنوان عامل اصلی) و تراکم علف هرز یولاف وحشی (چهار تراکم یولاف شامل تراکم صفر، 20، 40 و 80 بوته در متر مربع به عنوان عامل فرعی) در مرکز تحقیقات کشاورزی استان سمنان (شاهرود) انجام شد. نتایج نشان داد که اثر کم آبیاری و افزایش تراکم یولاف بر تعداد سنبله، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، طول سنبله، ارتفاع بوته، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت و بهره وری آب معنی دار بود. کاهش میزان آب مصرفی به 60 درصد نیاز آبی به ترتیب کاهش 59/38 و 64/11 درصدی عملکرد دانه و بیولوژیک گندم در تراکم 80 بوته یولاف در متر مربع را به دنبال داشت. افزایش تراکم یولاف تا 20 بوته در متر مربع تاثیر معنی داری بر عملکرد دانه و بیولوژیک گندم نداشت در حالی که افزایش تراکم به 80 بوته در متر مربع در رژیم کم آبیاری تامین 60 درصد نیاز آبی موجب کاهش 3/52 و 2/26 درصدی عملکرد دانه و بیولوژیک نسبت به شاهد (100% نیاز آبی) و تراکم صفر یولاف شد. تعداد سنبله در واحد سطح همبستگی مثبت و معنی داری (r=0.97 **) با عملکرد داشت. همچنین نتایج نشان داد که کم آبیاری به میزان تامین 80 درصد نیازآبی گندم علی رغم کاهش 9 درصدی عملکرد دانه با صرفه جویی 12 درصدی آب موجب افزایش 6/4 درصدی بهره وری آب (نسبت عملکرد دانه به آب مصرفی) نسبت به شرایط مطلوب رطوبتی شد در حالی که با کاهش میزان آب آبیاری به 60 درصد نیاز آبی، بهره وری آب نسبت به شرایط مطلوب رطوبتی 6/13 درصد کاهش یافت. آزمایش حاضر نشان داد که امکان دارد کاهش میزان آب به 80 درصد نیاز آبی در شرایط محدودیت منابع آبی بتواند ضمن صرفه جویی در مصرف آب به ثبات تولید نیز در این شرایط کمک نماید.