شمایل شناسی تصویر زن در دوره قاجار با تاکید بر سفرنامه ها، نگارگری ها و عکس های برجای مانده از این دوره

از اوایل دوره قاجار، سیاحان بسیاری توانستند اطلاعات کم‏نظیری درباره زنان ارائه دهند. زیبایی زنان ایرانی از نکاتی است که نظر سیاحان اروپایی را به خود جلب کرده است. بازتاب این زیبایی را در نقاشی‏های این دوره به وفور می‏بینیم. اما نکته‏ای که جلب توجه می‏کند تفاوت فاحش عکس‏های بازمانده زنان دوره قاجار با سفرنامه‏ها و نقاشی‏های این دوره است. آنچه در این پژوهش مطالعه شده، بررسی صحت سیمای زنان دوره قاجار بر اساس مدارک تصویری زنان در نگارگری و عکاسی و تطبیق آن‏ها با نگاشته‏های سفرنامه‏هاست. گردآوری مطالب در این پژوهش کتابخانه‏ای است و به طریقه تاریخی تحلیلی نگاشته شده است. بر این اساس، پرسش‏های این مقاله بدین ترتیب است: سیمای ظاهری زنان در نقاشی‏های دوره قاجاریه تا چه میزان با سایر مدارک تصویرنگاری از قبیل عکاسی و نوشته‏های سیاحان همخوانی دارد؟ و در صورت تفاوت در سیمای ظاهری زنانی که در مدارک یاد شده، چه عامل یا عواملی سبب این موضوع شده است؟ نتیجه بررسی‏ها نشان می‏دهد که ما شاهد نوعی تفاوت در میان عکس‏های برجای مانده با نقاشی‏های این دوره هستیم. در دوره قاجار، هنرمند نقاش در ترسیم چهره زن به آرمان گرایی و عدم شبیه سازی گرایش داشت. می‏توان گفت زن در تصویرنگاری‏های این دوره، اعم از عکس یا نقاشی، ابزاری در جهت بیان شکوه قدرت و سلطنت است.