نبوغ و نقش آن در اندیشه ی آرتور شوپنهاور

نبوغ در زیباشناسی مدرن، از جایگاه بسیار ویژه ای برخوردار است. اگر چه این مفهوم در ابتدا از دلالت معنایی بسیار گسترده ای برخوردار بوده است، اما معنای آن در قرن هفدهم و هجدهم محدود می شود و تا اندازه ی زیادی منحصر به مباحث زیباشناختی می گردد. غالب متفکرانی که در نظام زیباشناختی خود به این مفهوم پرداخته اند آن را قریحه ی ابداعی می دانند که منجر به خلق اثر هنری جدید می گردد. نبوغ یک مفهوم کلیدی در فلسفه ی شوپنهاور است. او بعد از اینکه شرارت عالم را اثبات می نماید و راه نجات را اعراض از اراده معرفی می کند، یکی از روش های این اعراض را نبوغ و محصول استثنایی آن یعنی هنر، می داند. تبیین جایگاه نبوغ در نظام فلسفی شوپنهاور مساله ی اصلی این نوشتار است. در ذیل همین عنوان تلاش می شود تا به این سوال پاسخ داده شود که معنای مورد نظر شوپنهاور از نبوغ و تفاوت آن با معانی شناخته شده چیست؟ به نظر می رسد که شوپنهاور در مقایسه با اندیشمندان دیگر معنای گسترده تری به نبوغ حمل می نماید و در پرتو همین امر کارکردهای ذوق (یا همان قوه ی داوری) را نیز به آن نسبت می دهد. همین امر حاکی از آن است که از نظر شوپنهاور داوری اثر نیز مستلزم ابداع است و از همین روی باید به نبوغ واگذار گردد. نبوغ قوه ای طبیعی، غیر قابل آموزش و در مقابل عقل است.