تاثیر منابع کودی بر صفات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی رزماری(Rosmarinus officinalis L.) در رقابت با علف-های هرز

تغذیه گیاه عامل مهمی در رشد و ترکیبات شیمیایی گیاهان است. کاربرد کود های طبیعی می تواند عملکرد و شاخص های دارویی گیاهان را ارتقاء بخشد. رزماری با نام علمی (Rosmarinus officinalis L.) به خانواده نعناعیان(Lamiaceae) تعلق دارد. اسانس رزماری ماده ای ضدمیکروبی به شمار می رود و ترکیبات شیمیایی، خواص آنتی اکسیدانی و اثرات ضدمیکروبی آن در تحقیقات مختلف به اثبات رسیده است (40). کاربرد کود های شیمیایی باعث آلودگی های محیطی و صدمات اکولوژیکی می شود. یکی از راهکارهای رفع این مشکلات استفاده از اصول کشاورزی پایدار در بوم نظام های زراعی می باشد که از جمله این راهکارها می توان به استفاده از کود های آلی نظیر ورمی کمپوست و نانو کودها اشاره کرد. با توجه به مطالب ذکر شده و با در نظر گرفتن اهمیت گیاه دارویی رزماری، این آزمایش با هدف بررسی اثر منابع کودی بر خصوصیات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی رزماری در شرایط رقابت با علف های هرز مورد بررسی قرار گرفت. این آزمایش به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری در سال 1395 به اجرا درآمد. تیمار های آزمایش شامل رقابت گیاه زراعی و علف های هرز (در دو سطح وجود علف هرز و وجین علف هرز) به عنوان عامل اصلی و منابع کودی شامل: کود دامی، ورمی کمپوست، کود دامی + ورمی-کمپوست، کود شیمیایی NPK، نانو کود NPK و شاهد (عدم مصرف کود) به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شد. صفات مورد ارزیابی شامل: رنگیزه های فتوسنتزی (کلروفیل a، b، کلروفیل کل و کارتنوئید)، صفات بیوشیمیایی (فنل کل، فلاونوئید کل و فعالیت آنتی-اکسیدانی)، عناصر غذایی (NPK) و عملکرد گیاه بود. نتایج نشان داد که تیمارهای آزمایش تاثیر معناداری روی صفات مورد نظر داشته اند.بیشترین میزان کلروفیل a (7/42 میکرو گرم در میلی لیتر)، کلروفیل b (2/66 میکرو گرم در میلی لیتر)، کلروفیل کل (5/32 میکرو گرم در میلی لیتر) و کارتنوئید (2/19 میکرو گرم در میلی لیتر) در تیمار ورمی کمپوست و همچنین شرایط عدم تداخل علف های هرز مشاهده شد. همچنین بالاترین میزان این صفات در شرایط عدم تداخل علف های هرز ملاحظه گردید. بیشینه مقدار فنل کل (70/85 میلی گرم در گرم برگ خشک)، فلاونوئید کل (46/43 میلی گرم در گرم برگ خشک) و فعالیت آنتی اکسیدانی (91%) به ترتیب در تیمار دامی بدون وجین، دامی بدون وجین و ورمی کمپوست بدون وجین حاصل گردید. حداکثر مقادیر نیتروژن (1/65%)، فسفر (1/26%) و پتاسیم (1/90%) نیز به ترتیب مربوط به تیمار ورمی کمپوست با وجین، دامی با وجین و ورمی کمپوست با وجین بود. به طورکلی استفاده از کودهای آلی علاوه بر اثرات مثبت زیست محیطی، اثرات مثبتی در افزایش صفات فیزیولوژیکی و بیوشیمایی گیاه داشته که می تواند از نظر اقتصادی نیز به صرفه باشد و از طرفی با بهبود در ویژگی های خاک موجب نیل به کشاورزی پایدار گردد. بنابراین چنین به نظر می رسد که کاربرد کود های آلی، می تواند در افزایش عملکرد و بهبود خصوصیات کیفی رزماری موثر باشد.