توزیع عناصر گروه پلاتین (PGE) در کرومیتیت های سبزوار، شمال شرق ایران

کرومیتیت های پهنه افیولیتی سبزوار به دو گروه غنی از کروم و غنی از آلومینیوم تقسیم می شوند. در نمونه های غنی از کروم، مقدار Cr2O3، As، S و برخی فلزات سنگین (Cu، Ni، Ag، Co و Zn) بالاتر از نمونه های غنی از آلومینیوم است؛ در حالیکه در کرومیتیت های غنی از آلومینیوم مقادیر SiO2، Al2O3، TiO2 و سایر عناصر کمیاب بیشتر است. مقدار عناصر گروه پلاتین (PGE) در نمونه های غنی از کروم بیشتر از نوع غنی از آلومینیوم است و با افزایش Cr2O3 بر مقدار PGE افزوده می شود. الگوی PGE بهنجار شده نسبت به کندریت در کرومیتیت های غنی از کروم ظاهری تفکیک یافته (25/0= Pd/Ir) با شیب منفی و غنی شدگی عناصر (Ru, Ir, Os) IPGE نسبت به (Pd, Pt, Rh) PPGE (به طور متوسط 22/6 = (IPGE/PPGE نشان می دهد؛ درحالیکه کرومیتیت های غنی از آلومینیوم الگویی تقریبا یکنواخت (9/1 = Pd/Ir و 88/2 = IPGE/PPGE) دارند. شیمی عناصر گروه پلاتین در کرومیتیت های غنی از کروم نشان از تشکیل آنها در جایگاه های کمانی و در نتیجه ذوب بخشی درجه بالا (مذاب بونینیتی) دارد. در مقابل، نمونه های غنی از آلومینیوم از ذوب بخشی درجه پایین (مذاب تولئیتی) در یک محیط کششی (پشته های میان اقیانوسی یا حوضه های پشت کمانی) تشکیل شده اند. نتایج به دست آمده از داده های PGE در کرومیتیت های سبزوار با نتایج برآمده از شیمی بلورهای کرومیت در این نمونه ها همخوانی دارد.