مقایسه برخی شاخص های فیزیولوژیکی موثر در بهبود تحمل به سرمای ارقام دانه دار و بی دانه انگور در فصل های رشد و رکود

بهترین راهکار جهت افزایش تحمل گیاهان در برابر تنش ها، شناخت ویژگی های خاص ارقام می باشد که هم برای کاشت در آب و هواهای مختلف و هم برای برنامه های اصلاحی ارقام نیاز است. به این دلیل بررسی دقیق شاخص های فیزیولوژیکی ارقام بومی هر منطقه در مراحل مختلف رشد انگور امری ضروری است. این پژوهش با هدف بررسی برخی از شاخص های موثر در تحمل به سرما در پنج رقم انگور شامل ’بی دانه سفید‘، ’بی دانه قرمز‘، ’لعل‘، ’صاحبی‘ و ’فخری‘ در قالب طرح بلوک کامل تصادفی (RBCD) با سه تکرار انجام شد. نمونه برداری از ارقام مورد بررسی در پنج نوبت انجام شد. در طول فصل رکود (زمستان 1391) سه نوبت نمونه برداری از ساقه های حاوی جوانه صورت گرفت و شاخص های مقدار پرولین، نشت الکترولیت و میزان قند محلول اندازه گیری شد. در فصل رشد (بهار سال 1392) دو نوبت نمونه برداری از برگ های ارقام انجام گرفت و شاخص های مقدار پرولین، مالون دی آلدهید، قند محلول، پروتئین کل و میزان فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان پراکسیداز، پلی فنل اکسیداز و آسکوربات پراکسیداز بررسی گردید. نتایج نشان داد که در هر دو فصل رکود و رشد در تمام شاخص های مورد بررسی تفاوت معنی داری در بین رقم ها وجود داشت، به طوری که در فصل زمستان رقم ’فخری‘ با کمترین میزان نشت الکترولیت در هر سه مرحله نمونه برداری (12/33 میکروزیمنس بر گرم در دی ماه، 17/23 میکروزیمنس بر گرم در بهمن ماه و 89/12 میکروزیمنس بر گرم در اسفند ماه) آمادگی بیشتری برای تحمل تنش های محیطی نسبت به سایر رقم ها نشان داد. در فصل بهار در مراحل اولیه رشد جوانه ها و آغاز شکوفایی گل ها رقم ’بی دانه قرمز‘ با کمترین مقدار مالون دی آلدهید (7/3 میکرومول بر گرم در مرحله 3-4 برگی جوانه ها و 4 میکرومول بر گرم در آغاز شکوفایی گل ها) و بیشترین مقدار پرولین (27/10 میکرومول بر گرم در مرحله 3-4 برگی جوانه ها و 39/7 میکرومول بر گرم در آغاز شکوفایی گل ها) و پروتئین (با 26/0 میلی گرم بر گرم در مرحله 3-4 برگی جوانه ها و 23/0 میلی گرم بر گرم در آغاز شکوفایی گل ها) تحمل بیشتری نسبت به تنش ها در مقایسه با رقم های مورد بررسی در این پژوهش داشت.