جایگاه عقل و نقل در کلام اشعری و بازتاب آن در شعر و اندیشه حافظ
نویسنده:
نوع مقاله:
مقاله پژوهشی/اصیل (دارای رتبه معتبر)
چکیده:
یکی از مسائل پیچیده در بررسی شعر و ادب فارسی و به تبع از آن، افکار و اندیشه های حافظ، موضوع اعتقادات مذهبی و کلامی است. بنیان های فکری اشاعره، در عالی ترین نمود خویش، مباحث ویژه ای در باب غایت جهان، رابطه عقل و نقل، امامت و زعامت مسلمانان و... مطرح کرده که تعارضات و مناقشات پردامنه ای را در گستره فکر اسلامی پدید آورده است. سخنوران پارسی نیز در جهت گیری این اندیشه های کلامی، دیدگاه های ویژه و منحصربه فردی را در شعر و اندیشه خود بروز داده اند؛ مهم ترین و پرتفصیل ترین این ظهور و بروز، بازتاب اندیشه های کلامی اشعری در سروده های حافظ شیرازی است، به طوری که در آرای حافظ پژوهان متقدم و معاصر نظرات گوناگون، و چه بسا متناقض از زهد و عبودیت محض حافظ تا بی قیدی او ابراز شده است. مقاله حاضر با درک این ویژگی، کوششی است در جهت تامل بیشتر در باب «جایگاه عقل و نقل در اندیشه حافظ»، و بررسی و تعمقی در نسبت حافظ با کلام اشعری. نتیجه تحقیق دو نکته مهم را در این پژوهش، شایسته تاکید و توجه می داند: نخست آنکه تصوف، به ویژه نحله های مبتنی بر بنیادهای اسلام سنی، در بسیاری از زمینه ها، با افکار و عقاید فقهای مذاهب اربعه، اهل حدیث و متکلمان اشعری، مناسبت یا همراهی دارد؛ و دوم آنکه نمی توان و نباید به طور قطع، جریان تصوف و شعر عرفانی، به ویژه عرفان سکری را در یک مذهب فقهی یا کلامی منحصر و محدود دانست.
کلیدواژگان:
زبان:
فارسی
صفحات:
229 تا 250
لینک کوتاه:
magiran.com/p1949709
دانلود و مطالعه متن این مقاله با یکی از روشهای زیر امکان پذیر است:
اشتراک شخصی
با عضویت و پرداخت آنلاین حق اشتراک یکساله به مبلغ 990,000ريال میتوانید 70 عنوان مطلب دانلود کنید!
اشتراک سازمانی
به کتابخانه دانشگاه یا محل کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی نامحدود همه کاربران به متن مطالب تهیه نمایند!
توجه!
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.
دسترسی سراسری کاربران دانشگاه پیام نور!
اعضای هیئت علمی و دانشجویان دانشگاه پیام نور در سراسر کشور، در صورت ثبت نام با ایمیل دانشگاهی، تا پایان فروردین ماه 1403 به مقالات سایت دسترسی خواهند داشت!
In order to view content subscription is required
Personal subscription
Subscribe magiran.com for 50 € euros via PayPal and download 70 articles during a year.
Organization subscription
Please contact us to subscribe your university or library for unlimited access!