نیل به کمال در نظریه های انسان کامل ابن عربی و انگیزش آبراهام مزلو

اصطلاح انسان کامل مورد توجه مکاتب دینی، عرفانی و فلسفی مختلف بوده و سیر تکاملی را طی کرده است؛ در حوزه روان شناسی نیز به اینبحث پرداخته شده است که شروع آن مقارن با شکل گیری مکتب انسان گرایی و کوشش های ابراهام مزلو و کارل راجرز بود. از آن جا که ابن عربی نخستین کسی است که تعبیر انسان کامل را در فرهنگ اسلامی به کار برد، نظریه انسان کامل او و نظریه انگیزش مزلو به روش توصیفی-تطبیقی به منظور بررسی امکان نیل به مرتبه کمال مورد بررسی قرار گرفت که نشان می دهد به اعتقاد هر دو، مرتبه انسان کامل با توجه به سرشت کمال جوی انسان، عام نوع انسان، اکتسابی و نیازمند خودشناسی است؛ ولی تعداد اندکی به این مرتبه نایل می شوند. ابن عربی در امکان نیل به مرتبه کمال، بر نقش استعداد ذاتی که تابع استعداد کلی عین ثابت افراد است، تاکید دارد و مزلو به بازدارنده های محیطی بیش از استعدادهای فردی که موروثی و ژنتیکی هستند توجه می کند؛ هم چنین ابن عربی شرط وصول به کمال را، تخلق به اخلاق الهی از راه سیر و سلوک، و مزلو محیط مساعد و داشتن جسارت برای مواجهه با چالش جدید می داند.