کارکرد مولفه های زمانی در آغاز مجلد پنجم و ششم از تاریخ بیهقی

متون تاریخی به واسطه فرایند طرح ریزی در بیان وقایع و حوادث بی شمار، درخور بررسی های روایت شناختی اند. قواعد روایت به تاریخ نویس این امکان را می دهد که از خلال توده ای از انبوه وقایع، دست به انتخاب و شرح بزند. از میان تمهیدات روایی، عنصر زمان جایگاهی ویژه دارد؛ چه زمان روایت در پیوندی عمیق با پی رنگ است. در این پژوهش، برای بررسی نوع کارکرد و چگونگی کاربست عنصر زمان در تاریخ بیهقی، عناصر زمانی مانند پس نگری ها و پیش نگری ها، حذف ها و خلاصه گویی ها، مکث توصیفی و جز اینها که در نظریه ژرار ژنت مطرح شده است، با نگاهی معناگرایانه بررسی شده است. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد که زمان روایی عمده ترین بهره گیری بیهقی از عنصر زمان در تاریخ بیهقی است. در پرداخت این گونه زمانی، به واسطه درونه گیری های متعدد، ساختاری چندلایه ایجاد شده است؛ به گونه ای که می توان گفت زمانمندی تاریخ بیهقی در سطحی معادل طرحمندی قرار گرفته است. از ویژگی های بارز روایتگری بیهقی در این زمینه، استخراج کارکردهای معنایی از عناصر زمان روایی است و در این بخش، جهت گیری ها و ارزش گذاری های راوی نمایان است.