بنیان های اجتماعی امنیت از دیدگاه ابن خلدون

امنیت از مفاهیم بسیار با اهمیت و متطوری است که درگذشته و حال در حیات سیاسی و اجتماعی کلیه جوامع مطرح بوده است. این واژه با مشتقاتش به کرات در کلام الهی و سایر منابع اسلامی آمده است. متفکر بزرگ اسلامی و اندیشه پرداز قرن هفتم هجری عبدالرحمن ابن خلدون مورخ بزرگ تونسی در کتاب العبر و به ویژه در مقدمه این کتاب، این مفهوم را به روشنی مورد توجه عمیق خویش قرار داده است. با توجه به جایگاه ویژه امنیت در تفکر و حوزه عمل اسلامی، این مقاله تلاش دارد تا ضمن بررسی نوع تفکر این اندیشمند بزرگ اسلامی درباره امنیت، به ارتباط این مفهوم با ماهیت طبع انسان و روابط آن با پدیده های دولت، عصبیت و تضادهای اجتماعی بپردازد. همچنین، هم سنخی و هم پیوندی اندیشه ابن خلدون را با ساختارگرایان و کارکردگرایان عصر جدید نشان دهد و بر غیرانتزاعی بودن و تجویزی بودن آرای این متفکر بزرگ تاکید نماید و همچنین نوآوری ها و برخی ابداعات خاص او را که مشابه دیدگاه های امروزی است؛ خاطرنشان سازد. روش پژوهش حاضر، کتابخانه ای-اسنادی است. بدین گونه که کتاب العبر و همه کتابها و مقالات اندیشمندانی که در مورد امنیت از دیدگاه ابن خلدون منتشر شده، با روش قیاسی- منطقی مورد مطالعه قرار گرفتند. مهم‏ترین یافته این پژوهش، مشابهت گفتمان امنیتی ابن‏خلدون با نگرش ساختی– کارکردی است که با دیدی مادی و طبیعت گرا پدیده های نظم و امنیت را تحلیل می کند.