قیاس تحلیلی نقش فضاهای نیمه باز مسکونی بر شکل گیری شیوه زندگی و نظام رفتاری ساکنان در خانه های بومی دیروز و مسکن امروز، مورد مطالعاتی: شهر مشهد

اکثریت نظریه پردازان حوزه معماری و فرهنگ بر تاثیر شکل و کالبد فضا بر شیوه زندگی و رفتار انسان تاکید دارند چرا که فرم، شکل و سازمان فضایی خانه ها در یک همسایگی می تواند زندگی ساکنانش را حمایت یا مختل نماید. از جمله اندام های فضایی تاثیرگذار بر شیوه زندگی ساکنان، فضاهای نیمه باز مسکونی است. فضاهای نیمه باز، فرصتی برای ارتباط بیش تر با محیط بیرون و مکانی برای بروز برخی از رفتارهای حاصل از شیوه زندگی می باشد. در پژوهش حاضر به خوانش و فهم ویژگی های کالبدی- فضایی در فضاهای نیمه باز مسکونی گذشته و امروز پرداخته شده است. در خانه های بومی سنتی، فضاهای نیمه بازی نظیر ایوان، صفه و طارمی وجود داشته که نقش به سزایی در بروز شیوه زندگی و نظام رفتارها داشته اند، لذا هدف از پژوهش حاضر قیاس تطبیقی تاثیر این ویژگی ها بر میزان مطلوبیت فضایی مسکن بومی- سنتی در گذشته و خانه های امروزی می باشد. روش تحقیق در این پژوهش ترکیبی بوده که شامل روش تاریخی، توصیفی و تحلیلی می باشد. در جمع آوری داده های کیفی از مطالعات کتابخانه ای، مشاهده، برداشت میدانی، مصاحبه و پرسشنامه استفاده شده و داده های کمی از طریق شبیه سازی به وسیله نرم افزار Ucl depth map به دست آمده است و در نهایت برای تحلیل داده ها و نتیجه گیری از روش استدلال منطقی استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که در خانه های بومی- سنتی شهر مشهد فضاهای نیمه باز نقش مهمی در بروز شیوه زندگی و نظام های رفتاری ساکنان ایفا می کرده است و امروزه باید بخشی از تلاش معماران و برنامه ریزان شهری به منظور حفظ هویت و پایداری فرهنگی جامعه معطوف به ایجاد راهکارهایی در راستای حفظ شیوه زندگی بومی و نظام های رفتاری حاصل از آن باشد.