بررسی تطبیقی تاثیر فرهنگ بر ورودی خانه های قاجاری گیلان و مازندران

ورودی هر خانه به مثابه راه ارتباطی عرصه بیرونی و داخلی، بیان کننده خصوصیات فرهنگی ساکنان و نوع باورهای آن ها به محرمیت و حجاب است. هم چنین میزان و شیوه ارتباطات اجتماعی آنان را مشخص می کند. اگرچه به نظر می رسد خانه های قاجاری گیلان و مازندران، و به تبع آن، ورودی خانه ها - به سبب تشابه اقلیمی- با یکدیگر شباهت بسیار دارند. بررسی تطبیقی، تفاوت هایی را در شکل و سازمان فضایی، درجه محرمیت، میزان و نحوه کنترل قلمروهای خصوصی و عمومی آشکار می سازد که ناشی از عوامل متعددی چون تمایز فرهنگ، جغرافیا، اجتماع و شیوه معیشت است. ادعای تحقیق حاضر آن است که ویژگی های ورودی خانه های قاجاری در شهرهای دو استان گیلان و مازندران، به علت شیوه های متفاوت زندگی در این دو منطقه، از یکدیگر متمایز است. برای سنجش این ادعا، ابتدا تفاوت های فرهنگی مورد توجه قرار می گیرد و سپس با گزینش دوازده نمونه موردی از خانه های قاجاری در بافت قدیم شهرهای دو استان گیلان و مازندران، تاثیر شیوه های زندگی و فرهنگ بر ساختار شکلی ورودی ها بررسی می شود. در این مقاله با استفاده از روش تحقیق تطبیقی و نمونه موردی ورودی خانه ها با یکدیگر مقایسه شده و نشان می دهد که در خانه های قاجاری مازندران، ورودی کنترل شده با سلسله مراتب محرمیت، بازتاب فرهنگ درونگرا بوده؛ اما شیوه زندگی در گیلان، حریم های خصوصی و عمومی را تقلیل داده است. نتیجه تحلیل های ارائه شده نشان می دهد که شیوه های زندگی، آداب و رسوم، عقاید و باورها، و تعاملات اجتماعی بر ساختار فرهنگ اثرگذار بوده و تفاوت در ساختارهای فرهنگی دو جامعه، تغییرات بارزی در شکل گیری کالبد ورودی خانه ها ایجاد می کند.