اولی و شایع قید محمول وحل شبهه وجود ذهنی
نویسنده:
نوع مقاله:
مقاله پژوهشی/اصیل (دارای رتبه معتبر)
چکیده:
حمل اولی و حمل شایع از امور مهم و پر اهمیت در حکمت متعالیه و فلسفه صدرایی است؛ به حدی که جناب ملاصدرا برخی ابهامات و شبهات را از این طریق پاسخ داده اند. البته هر چند می توان این امر را در عبارات گذشتگان نیز پیدا کرد، ولی ایشان توانسته است این نکته و انواع حمل را تقریر و واضح نماید. اما مطلب قابل توجه اینکه ایشان فقط اولی و شایع را به عنوان قید موضوع و قید حمل لحاظ کرده اند؛ درحالی که اولی و شایع را می توان به عنوان قید برای محمول نیز قرار داد. بنابراین محمول به حمل اولی یعنی مفهوم محمول و محمول به حمل شایع یعنی حقیقت عینی و خارجی محمول. مرحوم ملاصدرا و به تبع ایشان مرحوم علامه، شبهه معروف وجود ذهنی را نیز با حمل اولی و شایع به قید حمل پاسخ داده و معتقدند که اگر می گوییم وجود ذهنی کیف نفسانی است، مراد حمل شایع و اگر می گوییم وجود ذهنی از مقوله خارج است، مراد به حمل اولی است. لکن با نگاه دقیق آشکار می شود که آنچه شبهه را حل می کند، اولی است و شایع فقط قید محمول است. یعنی وجود ذهنی، با مفهوم مقوله خارج اتحاد داشته و همچنین با حقیقت عینی و خارجی کیف نفسانی نیز متحد است. بدین معناکه از مقوله کیف نفسانی بوده و با مفهوم جوهر متحد است. البته این اتحاد با مفهوم جوهر، از حیث مرآت بودن تصویر ذهنی با خارج است. یعنی مفهوم جوهر و مفهوم انسان از یک چیز که ماهیت انسان باشد حکایت می کند. والا مفاهیم باهم متفاوت هستند. برای تبیین مطلب، در پایان مقاله آمده است که احتمالا مراد مرحوم ملاصدرا و علامه نیز همین بوده است. لکن تصور کرده اند این تفاوت به خاطر اولی و شایع به قید حمل است. درحالی که اولی و شایع به قید محمول پاسخ شبهه است.
زبان:
فارسی
انتشار در:
صفحات:
141 تا 159
لینک کوتاه:
magiran.com/p1955271
دانلود و مطالعه متن این مقاله با یکی از روشهای زیر امکان پذیر است:
اشتراک شخصی
با عضویت و پرداخت آنلاین حق اشتراک یکساله به مبلغ 1,390,000ريال میتوانید 70 عنوان مطلب دانلود کنید!
اشتراک سازمانی
به کتابخانه دانشگاه یا محل کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی نامحدود همه کاربران به متن مطالب تهیه نمایند!
توجه!
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.
In order to view content subscription is required
Personal subscription
Subscribe magiran.com for 70 € euros via PayPal and download 70 articles during a year.
Organization subscription
Please contact us to subscribe your university or library for unlimited access!