چگونگی و نحوه اقامه دعوای انقراض موقوف علیهم و اثبات آن

برخی واقفان ممکن است در وقف نامه خود مقرر دارند که در صورت انقراض نسل موقوف علیهم خاص، وقف مزبور عام گردد. این مطلب بر وضعیت منافع و درآمدهای موقوفات تاثیرگذار است و باید تکلیف آن مشخص گردد. مساله مهم قابل طرح در اینجا چگونگی و نحوه اقامه دعوای انقراض موقوف علیهم و اثبات آن است. روشن شدن زوایای این امر منوط به بررسی مسائلی چون نوع دعوا و خواسته آن، تعیین خواهان و خوانده دعوا، حوزه صالح بر اقامه دعوا، مرجع صالح به رسیدگی و در نهایت تعیین ادله اثبات دعوای مزبور خواهد بود. اهم نتایج این پژوهش بدین شرح است: نیازی به طرح دعوا با خواسته انقراض موقوف علیهم خاص نیست و می توان این دعوا را با خواسته عام بودن وقف نیز مطرح نمود؛ متولی یا سازمان اوقاف به عنوان خواهان می توانند دعوای عام بودن یا انقراض موقوف علیهم را در دادگاه صالح اقامه نمایند؛ حوزه صالح بر اقامه دعوا همان مکانی است که موقوفه غیرمنقول در حوزه آن قرار دارد؛ در صورتی که مصادیق موقوف علیهم خاص مورد اختلاف نباشد نیازی به مراجعه به دادگاه نیست و مطابق قانون در موقوفات عام فاقد متولی، سازمان اوقاف متصدی امر است و در موقوفات دارای متولی باید طبق مفاد وقف نامه عمل شود اما در موارد اختلاف بهتر آن است که دعوا به طرفیت دادستان اقامه گردد؛ تنها مرجع صالح بر رسیدگی به دعوای مزبور، دادگاه حقوقی است و نکته پایانی آنکه می توان به ادله اثباتی چون شهادت و امارات قضایی و تحقیق محلی و مراجعه به ادارات ثبت احوال، بر اثبات دعوای مورد بحث، تمسک جست.