تحلیل و پهنه بندی طوفان های گرد و غبار در شرق ایران

یکی از پدیده های مخرب در مناطق خشک و بیابانی، گرد و غبار است که می تواند اثرات زیانباری بر روی محیط زیست و زندگی بشر داشته باشد. نیمه شرقی کشور به علت موقعیت جغرافیایی و قرار گیری در مسیر بادهای 120 روزه، همواره در معرض این پدیده است. پژوهش حاضر با هدف تحلیل و پهنه بندی طوفان های گرد و غبار در شرق ایران انجام شد. به این منظور داده های ساعتی تعداد روزهای همراه با گردو غبار، کد پدیده، دید افقی، سمت و سرعت باد برای 17 ایستگاه هواشناسی شرق ایران طی دوره 1986 تا 2016 بررسی و با استفاده از کدهای مربوط به پدیده طوفان گردو غبار، تحلیل های آماری انجام شد. سپس نوع و مقدار روند به ترتیب توسط آماره های من-کندال و سنس استیمیتور تعیین شد. در آخر، با استفاده از نرم افزار WRPLOT View گل غبار منطقه ترسیم شد. نتایج نشان داد که فراوانی طوفان های گرد و غبار در تیرماه بیشترین و در آذرماه کمترین بوده است. شدت و گسترش گرد و غبار و روند معنی داری آن در جنوب شرق بیشتر از سایر مناطق است. نتایج گل غبار سالانه نیز نشان داد که جهت و سرعت بادهای مولد طوفان گردو غبار در شرق و غرب منطقه متفاوت است. بادهای طوفان زا در نیمه شرقی در جهت جغرافیایی 70 تا 300 درجه موافق چرخش عقربه های ساعت می وزند، در حالی که در نوار غربی منطقه، جهت های طوفان بین 260 تا280 درجه با سرعت بیش از 11 متر بر ثانیه است.