جهانی شدن اقتصادی؛ امکان یا امتناع گزینه های دیگر (اسلام)

جهانی€شدن، نیروی یکپارچه€کننده€ای است که جامعه جهانی را به سان بافت همگونی در می€آورد. این بافت یکپارچه، از یک سو، پدیده€ای اقتصادی و دربردارنده گردش سرمایه، انتقال فناوری و تجارت کالا و خدمات است؛ از سوی دیگر، ماهیتی غیراقتصادی دارد که گسترش آراء، عقاید، هنجارها و ارزش€ها را شامل می€شود. با رویکردی تبارشناسی به این پدیده می€توان مشاهده کرد که جهانی€شدن، ریشه در آراء و اندیشه€های مکتب لیبرالیسم دارد و در مواجهه با رقبا یا شرکای فکری و مناطق جغرافیایی مختلف، آثار و پیامدهای متفاوتی نیز در پی داشته است. اگر دوران جنگ سرد و نظام دوقطبی، دوره ایدئولوژی€های متضاد و مواجهه آن ها با یکدیگر بود؛ امروزه با حاکمیت اندیشه و نهادهای لیبرالیستی، سخن از آلترناتیوهای دیگر دشوار است. در این بین، آنچه جهان اسلام و به خصوص ایران، در حوزه اقتصاد با آن مواجه است؛ اشکال مختلف رویارویی با فضای حاکم متاثر از جهانی €شدن اقتصادی لیبرالیستی اعم از مقابله، انطباق، انکار یا الگوبرداری و بومی€سازی جهانی€شدن (globalization) است. در واقع، مسئله اصلی این است که باتوجه به حاکمیت مباحث جهانی€شدن در ابعاد مختلف (از جمله اقتصاد) و ترویج آن از سوی نهادهای سرمایه€دارانه از یک طرف و تجربه عملی (practice) کشورهای مختلف جهان در اتخاذ و اجرای اصول و موازین برآمده از آن از طرف دیگر، باعنایت به اینکه «اسلام» در مباحث معرفت€شناسی و هستی€شناسی با «لیبرالیسم» تفاوت€های بنیادینی دارد، آیا صحبت از مدل€های رشد و توسعه اسلامی جایز است