تربیت تدریجی و تاثیرپذیری مولانا از امام محمد غزالی

مقوله تاثیرپذیری و تاثیرگذاری علما و دانشمندان در بیان افکار و عقاید آن ها، یکی از موضوعاتی همیشگی مدنظر و مطالعه پژوهشگران بوده است. در این مقاله نیز تاثیرپذیری مولانا جلال الدین محمد بلخی از امام محمد غزالی در باب برخی مسائل تربیتی از قبیل «تربیت تدریجی و خودشناس» با تکیه بر کتاب های کیمیای سعادت و احیاء علوم الدین غزالی، و مثنوی معنوی و دیوان کبیر مولانا، مورد نظر قرار گرفته است. از آنجایی که غزالی و مولانا به لحاظ تاریخی وحوادث زندگی با یکدیگر قرابت دارند، در بحث تعلیم و تربیت و اصولی که این دو عارف بلندپایه به آن ها اشاره کرده اند، تاثیرپذیری مولانا از غزالی در باب مسائل تربیتی و تعلیمی درخور بررسی است. این نوشتار با روش تحلیل محتوا می کوشد تا به این سوال، یعنی اثرپذیری مولانا در اظهار اندیشه ها و افکار خود از ابوحامد غزالی پاسخ دهد. این تحقیق نشان می دهد که مولوی در رعایت تشویق و تنبیه، ایجاد انگیزه، نظرداشت تفاوت های شخصیتی، غور در بعد باطنی، مهیا کردن شرایط توبه و توکل و دوری از گناه، از غزالی تاثیر فراوان پذیرفته است تا جایی که می توان برخی آراء مولانا را ترجمان افکار غزالی دانست.