مسائل و چالش های صرفه جویی واقعی آب از طریق افزایش بهره ‏وری آب و کاربرد سامانه های نوین آبیاری (یادداشت فنی)

امروزه با توجه ‏به بحران کمبود شدید منابع آب برای تولیدات کشاورزی موضوع صرفه‏ جویی واقعی آب در کشاورزی مطرح شده است. بسیاری از کارشناسان و محققین علوم آب دریافتند راهکارهایی که در حال حاضر برای استفاده بهینه و صرفه جویی آب استفاده می شوند (افزایش راندمان آبیاری و حتی افزایش بهره‏وری آب) بر توسعه سامانه ‏های نوین آبیاری به اصطلاح صرفه ‏جو نظیر آبیاری‏ تحت فشار تکیه دارند. این سامانه ‏ها در صورت عدم وجود شرایط و تمهیدات لازم به صرفه ‏جویی واقعی آب منجر نشده است و در مواردی ممکن است به افزایش مصرف آب منجر شوند. نمونه‏ای از این نظریات و شواهد ارائه شده در منابع علمی کتابی است که توسط فائو در زمینه این موضوع منتشر شده است. در این مقاله تحلیلی ضمن تشریح مفاهیم، اصطلاحات و رویکردهای مرتبط با بحث مصرف مفید و غیرمفید آب نظریات و مباحث مختلف در بحث صرفه ‏جویی واقعی آب، میزان کارآمدی و اثر بخشی سامانه ‏های نوین آبیاری و در مجموع کلیه فعالیت ‏های افزایش بهره ‏وری آب با هدف صرفه‏ جویی واقعی آب در این زمینه بررسی و نقد تحلیلی شده و نتیجه‏ گیری‏ های لازم به عمل آمده است. در نتیجه‏ گیری مقاله می ‏توان اظهار نمود که برای شناخت و انتخاب راهکارهای فنی و اقتصادی موثر بر روی مدیریت تقاضا و مصرف آب باید یک سیستم و چارچوب منظم حسابداری آب در هر حوضه آبریز برقرار شود. همچنین به موازات توجه زیاد به توسعه آبیاری تحت فشار در کشور باید به سایر روش‏ های به ‏زراعی کاهش دهنده مصرف آب (ET) در کشاورزی (نظیر کاربرد انواع مالچ‏ ها و کشاورزی حفاظتی، رعایت تناوب زراعی مناسب و غیره) توجه شود. به‏ منظور صرفه‏ جویی واقعی آب باید شاخص بهره‏ وری آب مبتنی بر ET (و نه مقدار آب به‏ کاربرده شده در مزرعه) معیار انتخاب سیستم ‏ها و بررسی اثر بخشی راهکارهای فنی و اقتصادی برای صرفه ‏جویی واقعی آب قرار گیرد.