چالش های دانش بومی کار و همکاری ایرانیان(مقایسه قبل و بعد از انقلاب اسلامی)

تغییرات جوامع را از دومنظر درونی و بیرونی می توان بررسی کرد. اولی ناظر بر کلیه ی تجارب زیسته اعم از پنهان و آشکار و تکیه بر درون زا بودن تغییرات است و دومی، بر از پیش ساخته بودن چارچوب نظری و تحمیل نظریه بر میدان واقعیت اتکاء دارد. بر این اساس، در تحلیل تغییرات نظام اجتماعی- در معنای عام آن- با محوریت «کار» و «همکاری»، با دو دانش متفاوت یعنی دانش بومی و دانش رسمی مواجه می شویم. با دقت در پیشینه نظری موجود از یک سو و سوابق تجربی قدیمی و متاخر از سوی دیگر به نظر می رسد چالش هایی جدی ناشی از شکاف میان «میدان» و «نظریه» در فهم «کار» و «همکاری» و لذا آسیب شناسی فرهنگ کار و همکاری ایرانیان پدید آمده است. یافته ها نشان می دهد رویارویی جامعه ایرانی که روستایی- عشایری بوده با دولتهای شبه مدرن پهلوی موجب شکل گیری دو نوع تحلیل در دو سطح برای تشریح چگونگی وضعیت کار و همکاری در ایران گردیده است. در پیش از انقلاب، سطح اول مشتمل بر دیدگاه رسمی، دولتی، دانشگاهی بوده و سطح دوم، دربردارنده ی واقعیت و میدان فرهنگ و جامعه ایران که اتفاقا غیر رسمی می باشد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی،تقابل نهادی جامعه ایرانی - اسلامی از مسیر نظام تازه تاسیس جمهوری اسلامی و طراحی و تجربه انواع نهادهای انقلابی خصوصا جهادسازندگی با شعار "همه با هم"، واقعیت استمرار چالشگری فرهنگی و اجتماعی را با تحلیل ها و سازمان های وارداتی، تحمیلی، کارستیز و ضد مشارکت نشان می دهد. عبور موفقیت آمیز از این چالش فرهنگی در گرو بازشناسی انتقادی سابقه ی کار و همکاری در ایران است تا تحلیل فرهنگ کار بتواند از سطح خرد، فردی و روان شناختی به سطح کلان و جامعه شناختی ارتقاء یابد و رویارویی با فرهنگ مهاجم، از بعد دانشی امکان پذیر گردد.