یادداشت سردبیر

هر چند ششم بهمن یاد آور انقلابی فرمایشی است که در اوایل دهه ی 1340 به مردم ایران تحمیل شد، دست کم برای آنان که خاک بی جایگزین سرزمینشان را ارزشمند می دانند، روزی تاریخ ساز به شمار می رود. بیشترین آب دهی کارون در 6 بهمن 1347، 6000 متر مکعب بر ثانیه برآورد شده بود. در گزارشی که چند روز بعد از رادیو تهران پخش شد، شادروان ناصر گلسرخی، تنها وزیر منابع طبیعی ایران، وزن خاکی را که کارون در سیل مزبور به خلیج فارس برد دو میلیارد تن تخمین زد. این رخداد به یادماندنی سبب گردید که از آن پس به حفاظت خاک توجه بیشتری شود.
کم بارشی پاییز و زمستان 1349 به فلاکت دامداران کوچ رو، به ویژه در فارس انجامید. آمار دقیقی در دسترس نیست؛ لکن شمار دام های کوچک از دست رفته در آن "سال سیاه" را افزون بر یک میلیون برآورد کردند. گوسفند زنده به قیمت سی ریال را کنار پل قره آغاج در راه دشت ارژن خودم دیدم.
هرچند به گفته ی دکتر علی اکبر سرافراز، استاد گرانسنگ آمار، 4=2+2 نیست، و بایستی حتما ± مقدار خطا کنار آن بیاید. برای این پژوهشگر خاک و آب، پاسخ همان چهار بود؛ سیاست حضرت یوسف (ع) (سوره ی یوسف، آیات 47 و 48): آبیاری سیلابی و در صورت امکان، تغذیه ی مصنوعی آبخوان ها. از آنجا که کناره های نیل از آبرفت های درشت دانه بی بهره است، آن حضرت تغذیه ی مصنوعی آبخوان ها را پیشنهاد نفرمود.
نکته: گرچه "خوان" برابر با "سفره" است و به سطح لایه ی آبدار گفته می شود، از آنجا که "آبخوان" واژه ای آهنگین است و به روایت استاد گرانسنگ دکتر محمد بای بوردی، شادروان قهرمان قدرت نما، یکی از اوتاد دانش آب، آن را ساخته است، لایه ی آبدار را "آبخوان" نامیده ایم.