الگوشناسی معماری کارخانه های صنعتی پهلوی اول در تبریز

به واسطه زلزله های مکرر، مداخلات صنعتی و به تاثیر از اتفاقات سیاسی ایران، شهر تبریز در دوره پهلوی اول، شاهد تغییرات زیادی در عرصه های معماری و شهری بوده است. در این دوره با ورود فناوری های ساخت و ایجاد سازه های جدید و اندیشه های حاکم بر آن، معماری صنعتی و کارخانه ای شکل گرفت. به طوری که به واسطه همسایگی با دول روس و عثمانی و حضور مهندسان آلمانی و لهستانی عامل شکل گیری بناهای صنعتی در نقاط شهری مختلف آن است. هدف پژوهش حاضر، الگوشناسی معماری صنایع کارخانه ای شهر تبریز در دوره پهلوی اول و پاسخ گویی به سوال زیر است: الگوی معماری کارخانه های شهر تبریز و ارزش ها و قابلیت های بالقوه موجود آن در دوره پهلوی چیست؟ روش تحقیق، برآیندی از روش تحقیق میدانی، تاریخی - تفسیری و تحلیلی - توصیفی است. جمع آوری اطلاعات از منابع کتابخانه ای نشات گرفته و اساس کار بر تحلیل و استنباط محققان بوده و به لحاظ هدف و استفاده از نتایج، کاربردی است. نمونه های مورد مطالعه، کارخانه های سالامبورسازی، چرم سازی خسروی، حاج ابوالقاسم جوان و پشمینه تبریز هستند. نتایج تحقیق نشان می دهد الگوی معماری کارخانه های صنعتی در دوره پهلوی، ساده، بدون پیچیدگی و دارای ویژگی های مشابهی است که از آن جمله می توان به پلان های چهارگوشه، نمای آجری با قاب های آجری، پوشش شیروانی با استفاده از خرپای چوبی و فلزی و همچنین سیستم دیوار باربر با طاق ضربی، استفاده از هره چینی و تزیینات آجری ساده شده در نماها اشاره کرد.